སེམས་བསྐྱེད་སྐོར།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། གཉིས་པ་ལ་བཞི། ལམ་གྱི་རང་བཞིན་སེམས་བསྐྱེད་པ། སེམས་བསྐྱེད་དེ་དག་བྱེད་གདམས་ངག་ནོད་པ། གདམས་པའི་འབྲས་བུ་ངེས་འབྱེད་ཡན་ལག གདམས་པའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། སྤྱི་དང་ཡན་ལག་གི་དོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། སྤྱིར་དང་པོར་གདམས་ངག་ཉན། དེ་ནས་རིགས་སད། དེ་ནས་སེམས་བསྐྱེད་དགོས་ལ། འདིར་སེམས་བསྐྱེད་ཐོག་མར་བསྟན་པ་ནི། དཔེར་ན་ལྷ་རིས་མཁན་གྱིས་ལྷ་སྐུ་ལ་ཡ་ཡོ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་ཚངས་ཐིག་འདེབས་པ་ལྟར། མི་རྟག་པ་སྒོམ་པ་སོགས་ཆོས་ལྡན་གྱི་བྱ་བ་གང་བྱས་པ་གོལ་ས་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བར་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའི་རྒྱུར་འགྲོ་བ་ལ་ཐོག་མར་ཀུན་སློང་མ་མཐའ་སེམས་བསྐྱེད་བཅོས་མ་རེ་ཚུན་ཆད་གསལ་འདེབས་དགོས་པར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ནོ། །

                        སེམས་བསྐྱེད་སྐྱེ་བའི་རྟེན།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། ལུས་རྟེན་ནི། ལམ་ཤེས་ཀྱི་མདོ་ལས་ལྷའི་བུ་དུ་མས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་རྒྱ་མཚོས་ཞུས་པ་ལས། ཀླུ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་གིས་སེམས་བསྐྱེད་པར་གསུངས་པ་ལྟར་(ལྷ་དང་ཀླུ་དུད་འགྲོ་ཡིན་ལ་ཀླུའི་རྟེན་ལ་ཡང་ཡོད་པ)ཡིན་པས་(རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སོ་ཐར་གྱི་རྟེན་དགོས་ཀྱང་སྤྱིར)སོ་ཐར་རྟེན་དུ་དང༌། ཞེས་སོ། །དེའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་དང་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་ལྡན་ལ་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བ་ངེས་ཅན་དུ་དགོས་ན། དེ་གནང་ཡུལ་དེ་ཡང་དེ་ལས་ལྡོག་དགོས་སམ་སྙམ་པའི་རྩོད་ཚུལ་དང་ལན་བྱང་ཆུབ་གཞུང་ལམ་ལས། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་ལྡན་ལ་འོག་ནས་འབྱུང་བ་ལྟར་སྲོག་གཅོད་སོགས་ལུས་ངག་གི་བདུན་གནང་བའི་སྐབས་སྲིད་ཀྱང༌། སྲོག་གཅོད་སྤོང་བ་སོགས་སོ་ཐར་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་དེ།

དཔེར་ན། ཆང་མ་གཏོགས་པའི་བཅས་རྐྱང་ནད་པ་ལ་གནང་ཡང༌། སྤྱིར་དགེ་སློང་སྡོམ་ལྡན་གྱིས་དེ་ལས་བཟློག་དགོས་པ་དང༌། དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ལེན་པ་ན་ཡང༌། ཡན་ལག་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འདོད་པས་བླང་དགོས་པ་བཞིན་ཏེ། ལུས་ངག་གི་བདུན་དམིགས་བསལ་གྱི་སྐབས་མ་གཏོགས་པར་སོ་ཐར་བཞིན་དུ་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་མི་འཇུག་པར་བསྲུང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྲོག་གཅོད་སོགས་ལུས་ངག་གི་བདུན་གནང་བའི་སྐབས་སྲིད་ན་དེ་རྟེན་གང་ལ་གནང་བ་ཡིན། སྲོག་གཅོད་སོགས་ལུས་ངག་གི་བདུན་གནང་ཡུལ་གྱི་རྟེན་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་དམ་མེད་ཞེ་ན། དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་གཞུང་ལམ་ལས། བསླབ་བཏུས་སུ། ས་མ་ཐོབ་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་སྤྱོད་པ་ལ་འདི་བསམ་པར་བྱའི་གཞན་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འགྱུར་རྙིང་ལས་འབྱུང་ལ་འགྱུར་གསར་ལས་ས་ཐོབ་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལ་ཁ་ཅིག་ས་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ཕྱིན་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་དགོས་པར་སྟོན་པའི་ཚིག་དོན་མེད་པས་འགྱུར་རྙིང་པ་ལྟར་ལེགས་པར་འདོད་པ་འཐད་དམ་སྙམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

༡ འོན་ཀྱང་སྐབས་བཞི་བའི་ཡིག་ཆ་ལས། འདི་ཡང་བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པ་ལ་ཡིན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་ནས་རུང་བར་བཤད་ན་མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན་ལ། ཞེས་འདོད་སྲེད་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་དུ་བྱེད་པའི་བྱང་སེམས་ལ་སྒོམ་ལམ་པ་གསུངས་པས་བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པ་ལ་མི་ཚངས་སྤྱོད་གནང་བར་ཐལ། དེས་འདོད་སྲེད་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བྱེད་པ་གང་ཞིག འདོད་སྲེད་གཞན་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བྱེད་ཚུལ། སྙིང་རྗེ་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཀྱི་ལུས་བཟུང་ནས་བུ་སྟོང་བསྐྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། ཡིག་ཆ་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་ནས་རུང་བར་བཤད་ན་མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན་ལ། ཞེས་མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་འགྱུར་ཚུལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་མཚམས་ཀྱི་རྟགས་གྲུབ་སྟེ། རྣམ་བཤད་ལས། སྔར་བཤད་པའི་ལུང་དེའི་དོན་སྐྱེ་བ་ལེན་པའི་རྒྱུར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་གྱི། སྙིང་རྗེ་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཀྱི་ལུས་བཟུང་ནས་བུ་སྟོང་བསྐྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་དགོས་པར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

རྩ་བར་འདོད་ན། མི་ཚངས་སྤྱོད་དེ་བྱང་སེམས་རབ་བྱུང་དང་ཁྱིམ་པ་གཉིས་ལས་ཁྱིམ་པ་ཁོ་ནར་གནང་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། གཞུང་ལམ་ལས། རྟེན་ནི། གཞུང་ལས་ལོག་གཡེམ་ལ་བྱང་སེམས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བསྟན་པ་མི་འཇིག་པར་རྗེས་སུ་སྲུང་བས་ནི་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་བྱའོ་ཞེས་རབ་བྱུང་ལ་བཀག་ཅིང་བྱང་སེམས་ཁྱིམ་པ་རྟེན་དུ་བཞག་ལ་མ་བྱིན་ལེན་ལ་སོགས་པ་གཞན་དྲུག་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གསུངས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། བྱང་སེམས་བཅས་པའི་རྟེན་ཅན་གཞན་དོན་དུ་མི་ཚངས་སྤྱོད་གཞི་ལ་ཞུགས་ན་བསླབ་པ་འབུལ་དགོས་པར་གསུངས་པས་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རབ་བྱུང་ལ་བཀག་ཅིང་བྱང་སེམས་ཁྱིམ་པ་རྟེན་དུ་བཞག་ལ་མ་བྱིན་ལེན་ལ་སོགས་པ་གཞན་དྲུག་རབ་བྱུང་ལ་མ་བཀག་པར་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་དུ་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། བྱང་ཆུབ་གཞུང་ལམ་ལས། བསླབ་བཏུས་སུ། ཅི་སྟེ་དེ་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་ལྷག་པ་མཐོང་ན་བསླབ་པ་དབུལ་ལོ། །འོ་ན་མི་ཚངས་སྤྱོད་ཁོ་ན་ལ་ཁྱིམ་པ་དང་རབ་བྱུང་གི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པ་ཅི་ཞེ་ན། བྱང་སེམས་བཅས་པའི་རྟེན་ཅན་ལ་སྲོག་གཅོད་དང་མ་བྱིན་ལེན་དང་རྫུན་ལ་ལས་ལམ་བྱུང་ཡང་ཕམ་པར་འགྱུར་བར་མ་ངེས་ལ་བཅས་པའི་རྟེན་ཅན་ལ་མི་ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་ལམ་བྱུང་ན་རྩ་ལྟུང་དུ་འགྲོ་བར་ངེས་པས་དེ་ལ་དགོངས་ནས་ཁྱད་པར་མཛད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༢ བྱང་སེམས་བཅས་པའི་རྟེན་ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་ཁོ་ནས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་མི་ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་ལམ་བྱུང་ན་དེ་རྩ་ལྟུང་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་དང་། དེ་འདྲའི་ལས་ལམ་དེ་མི་དགེ་བའི་ལས་ལམ་ཡིན་མིན་དང་བྱང་སེམས་སོ་སྐྱེས་ལ་སྲོག་གཅོད་སོགས་ལུས་ངག་གི་བདུན་གནང་བའི་སྐབས་སྲིད་ལ་བྱང་འཕགས་ལ་མི་སྲིད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་སོགས་ལ་དཔྱད་དགོས་སོ། །ཁོ་ན་རེ། བྱང་སེམས་ལ་སྲོག་གཅོད་སོགས་ལུས་ངག་གི་བདུན་གནང་བ་མེད་པར་ཐལ། དེ་དག་གི་གཟུགས་བརྙན་ཙམ་ལས་དེ་དག་དངོས་གནང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། དབུ་མ་ཆེན་མོ་ལས། ཁྱོད་ཀྱིས་རྗེ་བླ་མའི་བྱང་ཆུབ་གཞུང་ལམ་དུ་བྱང་སེམས་ལ་ལུས་ངག་གི་བདུན་གནང་བའི་སྐབས་ཡོད་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་གསུམ་མ་གནང་བར་བཤད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། བྱང་སེམས་ལ་སྲོག་གཅོད་སོགས་ལས་ལམ་བཅུ་ག་གནང་བར་ཐེག་བསྡུས་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། དེ་དེ་དག་གི་གཟུགས་བརྙན་ཙམ་གནང་བ་ལ་དགོངས་ནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

༼ཁ༽མི་ཁོམ་པ་ཐམས་ཅད་བྲལ་བ་དགོས་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ལྷ་མ་ཡིན་དང་དམྱལ་བ་དང་ཡི་དྭགས་སོགས་གསུམ་གྱི་ལུས་རྟེན་ལ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་གསར་སྐྱེ་ཡོད་དེ། དང་བོ་ནི། རྒྱ་ཆེར་རོལ་བ་ལས། དེའི་ཚེ་ལྷ་ཀླུ་དང་གནོད་སྦྱིན་དང་དྲི་ཟ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་ལྟོ་འཕྱེ་ཆེན་པོའི་ཚོགས་གྲངས་ལས་འདས་པ་དག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་དང་། གཉིས་པ་ནི། དྲིན་ལན་བསབ་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་ལ། གསུམ་པ་ནི། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་ལས། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ཡི་དྭགས་དུ་མ་བདེན་པ་ལ་བཀོད་པར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་བསམ་གཟུགས་ཆེན་མོ་ལས་སེམས་བསྐྱེད་ལ་བཀོད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་ཀྱང་སྐབས་གཉིས་པར་མཐོང་ལམ་ལ་གསུངས་པས་དཔྱད་གཞི་ཆེའོ། །དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་གསར་དུ་སྐྱེས་པའི་ལུས་རྟེན་ལ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་ལུས་རྟེན་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །

༡ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་དང་རྒྱུད་གཅིག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་པའི་དམྱལ་བའི་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་གྱད་ཆོས་ཅན། དམྱལ་བ་བ་ཡིན་པར་ཐལ། དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཕུང་བོ་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དམྱལ་བའི་ལུས་རྟེན་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གོང་དུ་ཁྱབ་སྟེ། ཀུན་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ལས། ཤཱ་རིའི་བུ་ལྟ་བུ་ལ་ང་དང་འགྲོ་བ་ཞེས་པ་སྔ་མའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཕུང་པོ་གྲུབ་པའི་ལྡོག་ཆ་ཙམ་ནས་བཤད་ཅིང་རིགས་མཐུན་གྱི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་དུ་འཇུག་པས་གདགས་གཞིའི་ཆ་ཡིན་ལ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཆོས་ཅན། དམྱལ་བ་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། བདེ་འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། བྱང་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ།  ཡིག་ཆ་ལས། བྱང་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དེ་ལ་བདེ་འགྲོ་བས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། བདེ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ལ། །སེམས་ཤེས་སུ་ཞིག་སྒྱིད་ལུག་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༢ གཞན་ཡང་། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ངན་འགྲོའི་རྟེན་ཅན་མ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དམྱལ་བའི་རྟེན་ཅན་མ་ཡིན་པར་ཐལ།  འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དམྱལ་བའི་རྟེན་ལ་སེམས་བསྐྱེད་གསར་དུ་སྐྱེས་པ་མེད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཡིག་ཆ་ལས། དེ་ལ་འདིར་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་མཉམ་མེད་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དང་བོར་དམྱལ་བའི་རྟེན་ལ་སྨོན་སེམས་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༣ འོ་ན། སེམས་བསྐྱེད་གསར་དུ་སྐྱེས་པའི་རྟེན་ཡིན་ན་ངན་འགྲོའི་རྟེན་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཡིན་ན་མི་ཁོམ་པ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ།གསེར་ཕྲེང་ལས། མི་ཁོམ་པ་ཐམས་ཅད་བྲལ་བ་དགོས་པ་མིན་ནོ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༤ གཞན་ཡང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ན་ངན་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན།  བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ན་ངན་འགྲོར་སྐྱེས་པ་མེད་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་ཡིན་ན་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་གིས་ངན་སོང་དུ་མི་སྐྱེ་བས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ཁོང་ཁྲོའི་དབང་གིས་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དབུ་མ་ཆེན་མོ་ལས། བྱང་སེམས་ནང་ཕན་ཚུན་སྟོབས་མཉམ་པས་མཉམ་པ་ལ་ལན་གཅིག་ལྟ་བུར་ཁྲོས་ན་བསོད་ནམས་འཇོམས་ཚུལ་ཡོད་དེ། བསྐལ་པ་དུ་མའི་དགེ་རྩ་འཇོམས་པ་དང༌། ངན་སེམས་ལན་གཅིག་ཡིན་ན་དམྱལ་བར་བསྐལ་པ་གཅིག་གནས་པ་ལྟ་བུའི་ངན་སེམས་ཀྱི་གྲངས་ལྟར་བསྐལ་པ་དེ་སྙེད་དུ་དམྱལ་བར་གནས་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

སྤྱོད་འཇུག་ལས། གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་དེ། །ངན་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་དང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གོང་གི་དེ་དག་ལ་འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཡིག་ཆར། ངན་འགྲོ་བའི་སེམས་རྟེན་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ཡོད་པར་ཐལ། བྱང་སེམས་ལས་དབང་གིས་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ནས། བརྩེ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡང་དུད་འགྲོར་སྐྱེ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། ལས་དབང་གིས་ངན་འགྲོའི་ལུས་བླངས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་ངན་འགྲོར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་སོ། །

༥ ཁོ་ན་རེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་བདེ་འགྲོ་བས་ཁྱབ་པར་ཐལ་། ཡིག་ཆས་གསུང་ཚུལ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། བར་དོ་དང་དག་ཞིང་རྟེན་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། འགྲོ་བ་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཕྱིན་པར་ཐལ།འདོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། བསམ་གཟུགས་ཡིག་ཆ་ལས། བར་སྲིད་པ་ཆོས་ཅན། འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཁྱོད་ལ་འགྲོ་བའི་དོན་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་ཏེ།འགྲོ་བའི་དོན་སྐྱེ་སྲིད་སོགས་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ལམ་བགྲོད་པའི་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་པ་ལ་བྱེད་པ་གང་ཞིག ཁྱོད་དེར་མ་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར། དང་བོ་གྲུབ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༦ ཡང་ན། ངན་སོང་གསུམ་གྱི་ལུས་རྟེན་ལ་སེམས་བསྐྱེད་སྐྱེས་པ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེའི་རྟེན་ལ་འཇུག་སེམས་སྐྱེས་པ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། སྨོན་སེམས་སྐྱེ་རུང་གི་རྟེན་ཡིན་ན་འཇུག་སེམས་སྐྱེ་རུང་གི་རྟེན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། ལམ་རིམ་ལས།  ལུས་དང་བསམ་པའི་སྒོ་ནས་སྨོན་སེམས་སྐྱེ་རུང་བ་ཐམས་ཅད་འདིའི་ཡང་རྟེན་དུ་རུང་ལ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་།ཡིག་ཆ་ལས། ལུས་སེམས་གང་གི་སྒོ་ནས་སྨོན་སེམས་སྐྱེ་རུང་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་སེམས་ཀྱང་སྐྱེ་རུང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན།ངན་སོང་གསུམ་གྱི་ལུས་རྟེན་ལ་ཚད་མེད་བཞི་ཐོབ་པ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། ཕྱིན་དྲུག་གི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་ཞེས་པའི་བྱ་བ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ཞུགས་ཤིང་ཕར་ཕྱིན་དང༌། ཚད་མེད་བཞི་དང༌། བསྡུ་བཞི་སོགས་ཐབས་ཤེས་གཉིས་དངོས་སུ་ཚང་བ་ཞིག་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།

སྒོམ་རིམ་དང་བོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྒྲུབ་པ་དེ་ཡང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་ཡིན་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་དང་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལ་སོགས་པའི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཡིག་ཆ་ལས། སློབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་ན་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཉམས་ལེན་གྱིས་དངོས་སུ་ཟིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། དེ་ཡིན་ན་གོ་སྒྲུབ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཚོགས་པ་དེ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ཞུགས་ཤིང་ཕར་ཕྱིན་དང༌། ཚད་མེད་བཞི་དང༌། བསྡུ་བཞི་སོགས་ཐབས་ཤེས་གཉིས་དངོས་སུ་ཚང་བ་ཞིག་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གོང་དུ་འདོད་མི་ནུས་ཏེ། བསམ་གཟུགས་ཡིག་ཆ་ལས།བྱས་པ་ལ་ཁོ་ན་རེ། ངན་སོང་གསུམ་གྱི་ལུས་རྟེན་ལ་དེ་གསར་སྐྱེ་ཡོད་པར་ཐལ། དེའི་ལུས་རྟེན་ལ་བྱམས་སོགས་ཚད་མེད་བཞི་གསར་སྐྱེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་ལུས་རྟེན་ལ་བྱམས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སོགས་གསར་སྐྱེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །

༧ ཁོ་ན་རེ། དྲུག་པ་ལྷག་བསམ་པ་ལ་ངན་འགྲོ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། ངན་འགྲོ་བ་དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་སྐྱེས་པ་དང་དེ་བདེ་འགྲོ་བར་གྱུར་པ་དུས་མཉམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤྱོད་འཇུག་ལས།བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང༌། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པའི་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། ཡིག་ཆ་ལས། དེ་ལ་ཁོ་ན་རེ། ངན་འགྲོར་སྐྱེས་པའི་ངན་འགྲོ་བའི་སེམས་རྟེན་ལ་བྱང་སེམས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། ངན་འགྲོ་བ་འཁོར་བར་ལས་ཉོན་གྱིས་འཆིང་བ་མང་པོས་བསྡམས་པ་མ་ཉམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཤིན་ཏུ་ཐག་པ་ཡང་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་རྒྱལ་སྲས་དང་བདེ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རྩ་བར་འདོད་ན། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ངན་འགྲོ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དབུ་མ་བ་ལ་ངན་འགྲོ་བ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན།དབུ་མ་བ་ལ་རྟ་བོང་སོགས་ཡོད་པར་ཐལ་ལོ། །

དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་མ་ཉམས་པར་ལས་དབང་གིས་ངན་འགྲོར་ལུས་བླངས་ན་ལུས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ཡང་འཇུག་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་དགའ་བདེ་ལ་མི་གནོད་པར་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བས་ངན་འགྲོ་བ་དང་དེར་སྐྱེས་པ་མིན་ལ། སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཉམས་ནས་ལས་དབང་གིས་དེའི་ལུས་བླངས་ཚེ་ངན་འགྲོ་བ་སོགས་ཡིན་ཀྱང་སླར་ཚེ་དེར་སེམས་བསྐྱེད་སྐྱེས་ཚེ་བདེ་འགྲོ་བར་གྱུར་པ། ཡིག་ཆར། དང་བོར་ངན་འགྲོ་བ་གང་ཞིག །ཕྱིས་བདེ་འགྲོ་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ། ཅེས་པའི་དགོངས་པའོ། །ཡང་ཁོ་ན་རེ། ལས་ཉོན་གྱིས་ངན་འགྲོའི་ལུས་བླངས་པའི་བྱང་སེམས་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཆོས་ཅན། བདེ་འགྲོ་བའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་འདྲའི་བདེ་འགྲོ་བ་དེའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ། འདོད་ན། དགེ་སློང་སྦྲུལ་དུ་གྱུར་མ་ཐག་པའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཆོས་ཅན། ངན་འགྲོ་བའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་འདྲའི་བདེ་འགྲོ་བ་དེའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ། འདོད་ན། དགེ་སློང་སྦྲུལ་དུ་གྱུར་མ་ཐག་པའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཆོས་ཅན། སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་འདྲའི་སྦྲུལ་དེའི་སྐྱེ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དགེ་སློང་དང་དེ་གཉིས་ཚེ་གཅིག་གིས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ། །ཞེས་དམ་པ་དག་གིས་གསུངས་སོ། །

༼ག༽གསེར་ཕྲེང་ལས། སེམས་རྟེན་ནི། རྒྱལ་བ་ལ་དམིགས་པའི་དད་པ། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ཐོས་པ་དང་གསུམ་ཡིན་(འདི་དག་སྐྱེ་བའི་སེམས་རྟེན་ཡིན་པར་ཕར་ཕྱིན་མཆན་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་)ཏེ། དཀོན་མཆོག་སྒྲོན་མེར། རྒྱལ་དང་རྒྱལ་བའི་ཆོས་ལ་དད་གྱུར་ཅིང༌། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ལ་དད་བྱེད་པ། །བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད་ལ་དད་གྱུར་ནས། །(དེའི་འོག་ཏུ་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས)སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་(བསྐྱེད་དེ)སྐྱེའོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱན་ལས། (སེམས་བསྐྱེད)དེའི་རྩ་བ་སྙིང་རྗེར་འདོད། །ཅེས་པ་ལྟར་རོ། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་མངོན་འདོད་ཀྱི་དད་པ་ལ་སེམས་རྟེན་དངོས་ཡོད་ཀྱང་དང་བའི་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དད་པ་གཉིས་ལ་སྐྱེས་པའི་སེམས་རྟེན་མ་གཏོགས་མེད་དོ། །སེམས་རྟེན་དེས་རང་ལ་བརྟེན་པའི་ལམ་གྱི་སེམས་རྟེན་བྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། ལམ་དེ་དག་ལྕགས་བསྲེགས་པ་ན་ལྕགས་དེ་མེའི་ངོར་སོང་བ་ལྟར་ལམ་དེ་རང་གི་ངོ་བོར་སོང་བའི་སྒོ་ནས་སེམས་རྟེན་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ལེགས་བཤད་གསེར་ཕྲེང་ལས། བརྟེན་པར་བཤད་པ་དེ་རྣམས་ས་གང་དང་གང་གི་ངོ་བོར་སྐྱེས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཐ་སྙད་བྱས་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

           སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་གཞི།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། བྱང་སར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་མཆོག་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་བཞེད་པའི་སྨོན་ལམ་(བྱེད་པ་དེ་)སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་(བསྐྱེད་པའི)ངོ་བོར་བཞེད་ཅིང༌། རྒྱན་འགྲེལ་ལས། ཡོན་ཏན་གསུམ་དང་གཉིས་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པ་(འམ་སེམས་པར་བྱེད་པ་)ནི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་པ་སྟེ། ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དབྱིག་གཉེན་ནི་ངོ་བོ་སེམས་པ་ལ་བཞེད་དོ། །རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་ནི། །སེམས་པ་(ཞེས་བྱེད་ཚིག་གིས་)འདུན་དང་བཅས་པ་སྟེ། །ཞེས་གྲོགས་(དོན་གཉེར་གྱི)འདུན་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་པ(ར་པར་བྱེད་པ་༽་ལ་སྨོན་ལམ་(གྱི་སྒོ་ནས་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དོན་)དུ་གསུངས་པས་(སེམས་པར་བྱེད་པའམ་སྨོན་པར་བྱེད་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་འདོད་པ)སྐུ་མཆེད་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྙམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིག་དོན་དེ་ལྟར་བཀྲལ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ།

ཡིག་ཆ་ལས། ཡང་ཁ་ཅིག་ན་རེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས་སེམས་བྱུང་དུ་བཞེད་པར་ཐལ། དབྱིག་གཉེན་གྱིས་སེམས་པར་བཤད། ཐོགས་མེད་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་དུ་བཞེད་པའི་ཕྱིར། དང་བོ་དེར་ཐལ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། སྤྲོ་བ་ཆེ་དང་རྩོམ་པ་ཆེ། །དོན་ཆེ་བ་དང་འབྱུང་བ་ཆེ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་པ་སྟེ། །ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པ་ལས། ཡོན་ཏན་གསུམ་མམ་གཉིས་ལ་དམིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་པ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། སྤྲོ་བ་ཆེ་བ་སོགས་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་གསུམ་མམ་གཉིས་ལ་དམིགས་ནས་དོན་གཉེར་གྱི་སེམས་པར་བྱེད་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ལས། སེམས་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་འབྱུང་བ་དང་སྐྱེད་པའི་དོན་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རྟགས་གཉིས་པ་དེར་ཐལ། བྱང་ས་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་མཆོག་ནི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་སྨོན་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་བྱེད་པར་བཤད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་ནི། །སེམས་པ་འདུན་དང་བཅས་པ་སྟེ།།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། གསེར་ཕྲེང་ལས། གྲོགས་འདུན་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་པ་ལ་སྨོན་ལམ་དུ་གསུངས་པས་སྐུ་མཆེད་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུག་གམ་སྙམ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སེམས་པ་ཞེས་པ་བྱེད་ཚིག་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༼ཁ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དང་པོ་ནི་འཕགས་པས། སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སེམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །རྣམ་པ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་(རྣམ་ཤེས་དྲུག་ལས)ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ་དཀར་བོའི་ཆོས་(ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་འབྲས)ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་(འམ་དེ་དག་གི་གཞུང་ཤིང་དང་ས་བོན་དང་སྡོམ་སོགས་སུ་བྱེད་པ་)ནི་དེ་ལ་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བསྐྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་པས་ནི་(སེམས་སྔར་ལས་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་སོང་བས་ན་སེམས་རྒྱ)མ་བསྐྱེད་པ་(རྒྱ)སྐྱེད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་སེམས་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་ཆོས་ལ་དང་བོའི་མཚམས་ཀྱི་དངོས་པོ་བསྟན་པའི་དོན་དུའོ་ཞེས་སེམས་དང་བསྐྱེད་པའི་དོན་བཤད་ནས། ཞེས་གསུངས། ཞེས་སོ། །སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་དཀར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་དགོས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དཔེར་ན་མི་ཞིག་མྱ་ངམ་གྱི་ཐང་དུ་ལུས་པ་ལ་མི་གཞན་ཞིག་འོངས་ནས་ངས་ཁྱོད་བདེ་བའི་གནས་སུ་སྐྱེལ་བར་བྱའོ་ཞེས་དམ་བཅས་པ་དེའི་ཚེ་སྐྱེལ་བའི་གནས་དང་སྐྱེལ་རྒྱུའི་མི་གཉིས་ཙམ་ཞིག་གི་སྤྱི་ཤར་བས་མི་ཆོག་པར་བར་ན་ལམ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པའི་སྤྱི་འཆར་དགོས་པ་བཞིན་དུ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་དམིགས་ཡུལ་བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་དོན་གཉིས་ཙམ་ཞིག་ལ་དམིགས་པས་མི་ཆོག་པར་བྱང་ཆུབ་དེར་བགྲོད་པའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་གཞན་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཚུལ་དུ་བསྡུས་ཏེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དམིགས་ཡུལ་དུ་ཚུད་པ་ཞིག་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་མིན་ན་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ལམ་གྱི་སྡོམ་དུ་འཇོག་དཀའ། ཞེས་གུང་ཐང་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་སོ། །

༡ སེར་སྣ་ཅན་སྦྱིན་པ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཆོས་ཅན། བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་ལ་དམིགས་པར་ཐལ། སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། གནས་སྐབས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་མེད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་མཆན་ལས། འདིའི་བྱང་ཆུབ་མདོར་བསྟན་དུ་ཆོས་ཀུན་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འདོད་པ་དང༌། རྒྱས་བཤད་དུ་ཕྱིན་དྲུག་རེ་རེ་ནས་རྫོགས་པར་འདོད་པ་གསུངས་ལ། གཞན་དོན་མདོར་བསྟན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལྷག་མེད་དུ་འདའ་བར་འདོད་པ་དང༌། རྒྱས་བཤད་དུ་སེར་སྣ་ཅན་སྦྱིན་པ་ལ་འགོད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འགོད་པ་སོགས་གསུངས་པས་སེམས་བསྐྱེད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་པ་རྫོགས་བྱང་ལ་མ་དམིགས་ན་བློའི་འཕེན་པ་དམན་པས་སེམས་བསྐྱེད་དུ་མི་འགྲོ་ཡང༌། གནས་སྐབས་ཀྱི་དམིགས་པར་ཅི་རིགས་ཡོང་བར་རྗེ་བཙུན་བླ་མ་རྣམས་གསུངས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

༢ སེམས་བསྐྱེད་དེའི་དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཚད་དང་དཀར་ཆོས་ཡིན་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་མིན་དང་། སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་ན་ཁྱོད་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་པ་གཉིས་ཡོད་པས་ཁྱབ་མིན་སོགས་ལ་དཔྱོད།

༼ག༽གསེར་ཕྲེང་ལས། སློབ་དཔོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པ་ཡིན་ཀྱང་ཅུང་རྩིངས(ཏེ། སློབ་དཔོན་གྱིས་འདུན་སོགས་ཉེར་གཉིས་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་དེ་དག་གི་མིང་གི་བཏགས་པར་མ་བཤད་པས་)སོ། །

༼ང༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དོན་གཉེར་གྱི་འདུན་པ་ཉིད་སེམས་སུ་འདོད་པས་སེམས་(ཀྱི་རྫས་དང་)སེམས་བྱུང་རྫས་(གཉིས་ཀ་ཡིན་པའམ་)གཅིག་ཏུ་འདོད་དོ།།ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་མཆན་ལས། འདི་ནི་སེམས་ཀྱི་རྫས་དང་སེམས་བྱུང་གི་རྫས་གཉིས་ཀར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། སེམས་སེམས་བྱུང་རྫས་གཅིག་པ་རྣམ་བཤད་ལས། དེས་སེམས་སེམས་བྱུང་རྫས་ཐ་དད་དུ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་འགལ་ན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་ཚངས་པས་ཀྱང་སྒྲུབ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། ཞེས་སོ། །

           སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། གཉིས་པ་ནི། གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་དུ་འབྱུང་བའི་སེམས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡིག་ཆ་ལས། རང་གི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གཞན་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་འདུན་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་རང་གི་གྲོགས་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པའི་འདོད་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་ཐེག་ཆེན་ལམ་གྱི་གཞུང་ཤིང་དུ་བསྟན་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རིག་ཁྱད་པར་ཅན་དེ། ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དོན་ཡང་ལམ་གྱི་གཞུང་ཤིང་དང་ས་བོན་དང་སྡོམ་སོགས་སུ་བཤད་པའི་ཁྱད་པར་ལ་བྱ་ཞིང༌། ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་བྱས་ན་སློབ་ལམ་ལ་རུང་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་འདོད་ན་མི་རུང་བས་སྔར་བཤད་པ་ཀུན་ལ་ལེགས། ཞེས་གསུངས་སོ། །

༡ གཞན་ཡང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྦྱོང་བའི་རིམ་པ་ལ། ཇོ་བོ་ཆེན་པོ་ནས་བརྒྱུད་པ་ལ་མན་ངག་རྒྱུ་འབྲས་བདུན་མ་དང་། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷ་ནས་བརྒྱུད་པ་ལ་བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེའི་སེམས་སྦྱོང་བ་གཉིས། དེ་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་སོ་སོ་ཡིན་ནམ། དེ་གཉིས་རྒྱུན་གཅིག་ཡིན་ནམ་ཐ་དད་ཡིན། ཡང་ན་དེ་གཉིས་དོན་གཅིག་ཡིན་ནམ། དེ་གཉིས་པོ་རེ་རེ་ལ་སྨོན་འཇུག་གཉིས་གཉིས་ཡོད་དམ། བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་གྲོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བའི་ཉེར་གཉིས་དང་། ས་མཚམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བའི་བཞི་དང་། བསྐྱེད་ཚུལ་གྱིས་དབྱེ་བའི་གསུམ་རྣམས་དབྱེ་རུང་མི་རུང་དང་། སེམས་བསྐྱེད་དེ་གཉིས་བསྐྱེད་པའི་ལམ་མ་ཞུགས་ཡོད་མེད།

ཡང་ན་བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་ལམ་ཞུགས་དགོས་སམ། རྒྱུ་འབྲས་མན་ངག་བདུན་ལ་རྒྱུ་བཞི་དང་རྐྱེན་བཞི་དང་སྟོབས་བཞིའི་སྒོ་ནས་བསྐྱེད་པ་ལམ་མ་ཞུགས་པ་ཡོད་པས་སོ། ། གསེར་ཕྲེང་ལས། དྲོད་མ་ཐོབ་པའི་བྱང་སེམས་རྣམས་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་པ་སྲབ་པས་བདག་གཞན་བརྗེ་མི་ནུས་པས་རང་གི་རྒྱུད་ལ། ཞེས་སོགས་གསུངས་ལ། ཞེས་བྱུང་བ་ལྟར་ན་སྤྱོད་འཇུག་ལས། གསང་བའི་གདམས་པ་སྤྱད་པར་བྱ། །ཞེས་པའི་གསང་ཡུལ་ལ་ཉན་རང་སོགས་ཐེག་དམན་གྱི་རིགས་ཅན་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་པའང་ཡོད་དམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་འགའ་ཞིག་ལ་སྐྱེ་སྲིད་ལ། མ་ཟད་ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་པ་དེ་བདག་གཞན་མྱུར་དུ་སྐྱོབ་པར་མི་འདོད་དམ་སྙམ་པའི་དོགས་པའང་སྐྱེ་སྲིད། ཞེས་དམ་པ་དག་གིས་གསུངས་སོ། །

                སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དེས་ན་སྨོན་འཇུག་གཉིས་ངོ་བོ་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་ཅན་དུ་མཚུངས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་བྱ་བས་ཟིན་མ་ཟིན་ཡོད་པས་འདི་གཉིས་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་ཡུལ་དེར་འགྲོ་འདོད་པའི་བློ་སྐྱེས་པ་ཙམ་དང་དེའི་རྗེས་སུ་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བའི་བྱ་བས་ཟིན་པ་ལྟ་བུའོ་དེའི་ཕྱིར་སྨོན་པ་ནི་དང་བོའི་སེམས་ཁོ་ནའོ། ཞེས་གསུངས་ཤིང་། ཡིག་ཆ་ལས། དེ་ལ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སྨོན་འཇུག་གི་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ཡོད། ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བ་ལ་ལྟོས་མི་དགོས་པའི་རིགས་ཅན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་སྨོན་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་ན་སྐྱེ་འཕགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་གཉིས་དང༌། ས་མཚམས་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུ་ནས་ས་བདུན་པའི་བར་དུ་ཡོད། ཕྱིན་དྲུག་གི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་དགོས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་འཇུག་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

ཟིན་བྱེད་དེས་དངོས་སུ་ཟིན་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཡིག་ཆ་ལས། དེ་དུས་སེམས་བསྐྱེད་དངོས་སུ་མེད་ན་ཡང་དེའི་ཤུགས་དངོས་སུ་དེ་ལ་འཇུག་ན་དེ་དེས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་ཏེ། མཆན་ལས། དེས་ཤུགས་ཀྱིས་ཟིན་ཚུལ། བུ་ཤི་བའི་མ་ཟས་ཟ་བ་ན་ཡང༌། མྱ་ངན་གྱི་བློ་མངོན་གྱུར་དུ་མེད་ཀྱང་དེའི་ཤུགས་མ་ཉམས་པས་བློའི་ཟུར་གཅིག་གིས་དུ་རེ་དྲན་པ་དང་འདྲ་བར་དབུ་མའི་མཐའ་དཔྱོད་དུ་གསུངས། ཞེས་དང་། ཡང་ཡིག་ཆ་ལས། དེ་ལྟར་ཟིན་བྱ་ཟིན་བྱེད་གཉིས་གང་རུང་ཞིག་དངོས་སུ་མེད་ཀྱང་དངོས་སུ་ཟིན་པ་ཡོད་དེ། བྱ་བ་གཉིས་དངོས་སུ་ཚོགས་པས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལམ་རིམ་ཆུང་ངུ་ལས། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཤུགས་དྲག་ན་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་སོགས་བྱེད་པའི་ཚེ་དེ་དག་ལ་དམིགས་པའི་བློ་དེ་རྣམས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་མིན་ཡང་དེའི་ཤུགས་དང་ལྡན་པར་འཇུག་པ་མི་འགལ་ལ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་འདི་དག་ལེགས་པར་གོ་དགོས་སོ། །

༡ འོ་ན། ཟིན་བྱེད་དེས་ཟིན་བྱ་དེ་དངོས་སུ་ཟིན་ན་ཟིན་བྱེད་དེ་མངོན་གྱུར་དུ་ཡོད་པས་མ་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཡིག་ཆ་ལས། བདེན་འཛིན་མངོན་གྱུར་དུ་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་བྱང་སེམས་མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཆོས་ཅན། ཕྱིན་དྲུག་གི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པར་ཐལ། འཇུག་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། སྒོམ་རིམ་ལས།གང་ཕན་ཆད་སྡོམ་པ་བཟུང་སྟེ་ཚོགས་རྣམས་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ནི། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཟིན་བྱ་ཟིན་བྱེད་གཉིས་གང་ཡང་མངོན་གྱུར་དུ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དེ་འདྲ་སྐྱེ་འཕགས་སུའི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་ཀྱང་སྨོན་སེམས་ལ་བྱེད་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༢ གཞན་ཡང་། ཟིན་བྱ་དེ་ཟིན་བྱེད་དེས་དངོས་སུ་ཟིན་ན་ཟིན་བྱ་དེ་མངོན་གྱུར་དུ་ཡོད་པས་མ་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། སྙིང་རྗེ་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་ན་སྙིང་རྗེ་དེ་མངོན་གྱུར་དུ་ཡོད་མི་དགོས་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དབུ་མ་ཆེན་མོ་ལས།ས་བརྒྱད་པ་མཉམ་བཞག་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་དམིགས་མེད་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཅན། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པར་ཐལ། དམིགས་མེད་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཁས། རྟགས་གྲུབ་སྟེ།དེ་ལྐོག་གྱུར་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ཡིན་ན་མངོན་གྱུར་ཡིན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་ལྐོག་གྱུར་པ་ཡོད་པ་རྣམ་བཤད་ལྟར་ཁྱེད་རང་ཡང་འདོད་པ་དེའི་ཕྱིར། རྩ་བར་འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དེའི་ཚེ་གང་ཟག་དེའི་ངོར་སྙིང་རྗེ་སོགས་གཉིས་སྣང་མཐའ་དག་ལོག་པའི་ཕྱིར། རྟགས་སྟོང་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སློབ་པ་མཉམ་བཞག་པ་ཡིན་པས་འགྲུབ་ཅིང༌། ཁྱབ་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་བློ་ཡིན་ན་དེས་དངོས་སུ་ཟིན་པས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༣ གཞན་ཡང་། ཟིན་བྱེད་དེས་ཟིན་བྱ་ཟིན་ན་དེའི་དུས་ཟིན་བྱེད་དེ་ཡོད་མི་དགོས་པར་ཐལ། དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཟིན་ན་དེ་དངོས་སུ་ཡོད་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱིས་རྣམ་མཁྱེན་སྐད་ཅིག་དང་བོ་ཟིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེའི་ཚེ་དེའི་ཤུགས་མ་ཉམས་པར་དེ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་ན། དེ་དང་དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཟིན་ཚུལ་ཤུགས་མ་ཉམས་པར་དེ་ལ་འཇུག་པ་དེ་མིན་ན་གང་ཡིན་སོགས་ལ་དཔྱོད། གོང་དུ་འདོད་ན།ཕྱིན་དྲུག་གི་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་རྣམ་མཁྱེན་ཟིན་པ་ཡོད་པར་ཐལ།འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ཡིག་ཆ་ལས། ཉམས་ལེན་མ་སྨོས་པར་དེ་ལྟར་བྱ་བ་སྦྱར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་ལ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༼ཁ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། གཞན་ཡང་སྡོམ་པ་ཐོབ་ན་འཇུག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་སོ་སྐྱེ་ལ་འཇུག་པ་མེད་པར་འདོད་པ་རྣམས་མི་རིགས་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། ཅི་སོར་མ་ཆུད་པ་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་དབང་དུ་བྱ་བ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེ་ན། ཡོད་བར་རིགས་པར་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང་། རྣམ་བཤད་ལས། འཇུག་སྡོམ་དང་འཇུག་སེམས་གཉིས་འགལ་ཡང་དེ་བསྐྱེད་པ་ནི་སྡོམ་པ་བཟུང་བའི་དབང་ཁོ་ན་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་འཇུག་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་འཇུག་སྡོམ་དགོས་པར་གསུང་ལ། ལམ་རིམ་ལས་ཀྱང་སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ནས་སེམས་དེ་འཇུག་པའི་སེམས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཞེས་སྡོམ་པ་བཟུང་དགོས་པར་གསུངས་སོ། །

༡ འོ་ན། འཇུག་སེམས་ལ་བློ་སྦྱངས་པའམ་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་ཚུལ་མེད་པར་ཐལ། འཇུག་སྡོམ་ལ་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་ཚུལ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ལ་བློ་གོམས་ནས་མྱོང་བ་སྐྱེས་ཏེ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་འཇུག་སྡོམ་ལེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར།གོང་དུ་ཁྱབ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་མྱོང་བ་སྐྱེས་ནས་འཇུག་སེམས་སྐྱེས་ཀྱང་ཆོ་གས་མ་བཟུང་ན་འཇུག་སྡོམ་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། ལམ་རིམ་ཆུང་ངུ་ལས། དེས་ན་བསླབ་བྱ་རྣམས་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ་ཡིད་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་དེ་དག་སྙིང་ཐག་པ་ནས་སློབ་འདོད་སྦྱངས་ཏེ་སྡོམ་པ་བླངས་ན་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས། ཞེས་དང༌།

མཁས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རྒྱུད་སྡེ་སྤྱི་རྣམ་ལས། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། འཇུག་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཆོ་གས་འཛིན་པ་དང་དོན་གཅིག་ལ། འཇུག་སེམས་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ཀྱང་། ཆོ་གས་མ་བཟུང་ན་སྡོམ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གོང་དུ་འདོད་མི་ནུས་སྟེ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་བློ་སྦྱངས་པ་དང་ཡིད་སྨོན་བྱས་ནས་སྒོམ་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྔར་གྱི་ལམ་རིམ་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི། ཕར་ཕྱིན་མཆན་ལས། འཇུག་སྡོམ་གྱི་སྤང་བྱ་རྣམས་བསྲུང་བའི་སེམས་པའི་རིགས་དང་མི་ལྡན་ན་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་ཀྱང་སྨོན་སེམས་སུ་འགྱུར་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ནུས་པས་དེ་འདྲའི་བསྲུང་སེམས་ཐོབ་པའི་སྟེང་ནས་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་འཇུག་སེམས་དགོས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། སྡོམ་པ་བཟུང་ཕྱིན་ཆད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཐམས་ཅད་དེར་སྟོན་པ་མིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་འདིར་ཡང་ལམ་རིམ་གྱི་ལུང་འདིར་དྲངས་པར་སྣང་བས། ལམ་རིམ་དང་རྣམ་བཤད་མི་མཐུན་ཟེར་བ་བརྟག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

༼ག༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དེས་ན་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུར་སྨོན་སེམས་དང་འབྲིང་ནས་འཇུག་སེམས་བཞག་སྟེ་མདོ་ལས་བསམ་གཏན་གྱི་སྐབས་སུ་ཕྱིན་དྲུག་ལ་སློབ་པར་བཤད་ཅིང༌། སློབ་དཔོན་ལྷ་དབང་བློས་ཀྱང་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་འགྲེལ་པའི་དོན་སྒོམ་པའི་བཤད་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །(སེམས་བསྐྱེད་དང་བོ་གཉིས་ཀྱི་མདོ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱིའི་མདོར་བསྟན་རྒྱས་བཤད་ལ་ཡང་སྦྱོར་དགོས་ལ་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱིས་ཟིན་པ་དངོས་སུ་བསྟན་མ་བསྟན་གྱི་ཁྱད་པར་ཀྱང་ཡོད་པས་མདོ་ཡི་དངོས་བསྟན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་)དེ་ལ་སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་ས་ལྟ་བུའོ། །འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་གསེར་ལྟ་བུ་ནས་སྤྲིན་ལྟ་བུའི་བར་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གོ། ཞེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་ཟིན་པར་མ་ཟད་ས་ཐོབ་ཟིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་ཡང་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའི་སྨོན་སེམས་དང་དེས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་འཇུག་སེམས་གཉིས་ཡོད་དེ། རྣམ་བཤད་ལས། འཇུག་སྡོམ་བླངས་ནས་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པའི་ཚེ་སྨོན་སེམས་མེད་པར་འདོད་པ་ནི་དེ་དག་གི་དོན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟར་འཇུག་སྡོམ་བཟུང་བའི་རྗེས་སུ་ཡང་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པ་ལ་བློའི་འཇུག་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་དེ། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་གཏོང་བའི་སེམས་པ་སྤེལ་བའི་རྣམ་པ་ཤར་བའི་དུས་ཉིད་ན། རྣམ་མཁྱེན་དོན་གཉེར་གྱི་དྲན་འདུན་དུ་རེ་དངོས་སུ་ཡོད་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པའི་དུས་ན་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའོ། ། ཞེས་དང་།

དེས་ན་སྨོན་སེམས་ནི་ཚོགས་ལམ་ནས་བཟུང་སྟེ་ས་ཐོབ་ནས་ཀྱང་ཁས་བླངས་པ་ལ་ཉེས་པ་མེད་པར་མངོན་ཏེ། ས་ཐོབ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་། དེས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་སྐབས་དུ་མར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་བདེན་འཛིན་མངོན་དུ་གྱུར་བའི་བྱང་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཕྱིན་དྲུག་གི་བྱ་བས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པས་སྨོན་སེམས་སུ་བཞག་པ་ནི། རྣམ་བཤད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། དེས་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་སྐབས་དུ་མར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མདོར་བསྡུས་ན་འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་ལ་འཇུག་སེམས་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་ཡོད། འཇུག་སེམས་སྐྱེས་ཀྱང་འཇུག་སྡོམ་མ་ཐོབ་པ་ནི་བཤད་ཟིན་པའི་ཕྱིར། དང་བོ་གྲུབ་སྟེ། ལམ་མ་ཞུགས་ནས་འཇུག་སྡོམ་བླངས་ནས་དེ་ཐོབ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ།བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱང་མྱོང་བ་མ་སྐྱེས་པར་འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་ནས་སླར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་སྟེ་མྱོང་བ་སྐྱེས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།

དེར་ཐལ། ལམ་རིམ་ཆེ་བ་ལས། སྤྱིར་སྔར་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་མྱོང་བ་མ་སྐྱེས་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ཤེས་ཤིང་ཐེག་ཆེན་ལ་མོས་པ་བརྟན་ན་སྔོན་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་སྡོམ་པ་བཟུང་ནས་དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྦྱོང་བའང་ཡོད་དེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། མྱོང་བ་མ་སྐྱེས་ཞེས་པས་ལམ་མ་ཞུགས་སུ་བསྟན། ལྷག་མས་སྨོན་འཇུག་གི་སེམས་བཟུང་ནས་སེམས་སྒོམ་པ་རྗེས་སུ་བྱེད་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལམ་རིམ་ལས། སྤྱོད་འཇུག་ཏུ་སྔོན་ལ་སྡོམ་པ་དང་སེམས་བཟུང་ནས་དེའི་བསླབ་བྱ་ཕྱིན་དྲུག་གི་བསམ་གཏན་གྱི་སྐབས་སུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྦྱོང་ལུགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཀུན་དཀྲིས་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་བདག་བསྟོད་ཀྱི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྩ་ལྟུང་ཙམ་བྱུང་བའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཉམས་ལེན་གྱིས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན། དེ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། འཇུག་སེམས་ཡིན་པ་གང་ཞིག འཇུག་སྡོམ་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། བདག་བསྟོད་ཀྱི་རྩ་ལྟུང་ཙམ་བྱུང་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དང་བོ་མ་གྲུབ་ན། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་འཇུག་སེམས་ཡིན་པར་ཐལ། འཇུག་སྡོམ་ཐོབ་ཕྱིན་ཆད་ཀྱི་ཕྱིན་དྲུག་གི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། རྣམ་བཤད་ལས། དེ་ཡང་འདི་ལྟར་འཇུག་སྡོམ་བཟུང་བའི་རྗེས་སུ་ཡང་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པ་ལ་བློའི་འཇུག་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་དེ།སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླང་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་གཏོང་བའི་སེམས་པ་སྤེལ་བའི་རྣམ་པ་ཤར་བའི་དུས་ཉིད་ན། རྣམ་མཁྱེན་དོན་གཉེར་གྱི་དྲན་འདུན་དུ་རེ་དངོས་སུ་ཡོད་པ་ནི་སྤྱོད་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མེད་པའི་དུས་ན་དངོས་སུ་མ་ཟིན་པའོ། ། ཞེས་དང་། ལམ་རིམ་ལས། སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ནས་སེམས་དེ་འཇུག་པའི་སེམས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྒོམ་རིམ་ལས། གང་ཕན་ཆད་སྡོམ་པ་བཟུང་སྟེ་ཚོགས་རྣམས་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ནི་ཞུགས་སེམས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

༡ འོ་ན། འཇུག་སེམས་རྒྱུད་ལ་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཡིན་ན་ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱུད་ན་རྣམ་མཁྱེན་དོན་གཉེར་གྱི་དྲན་འདུན་དུ་རེ་དངོས་སུ་ཡོད་པའི་ཁྱབ་པར་ཐལ། རྣམ་བཤད་ཀྱི་གསུང་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་འཆི་སྲིད་ཕྲ་མོ་ལ་གནས་པའི་ས་བརྒྱད་པ་བ་ཆོས་ཅན།དེར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་འདྲའི་དྲན་འདུན་ཤུགས་ཆེན་དངོས་སུ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་འདྲའི་དྲན་འདུན་ཤུགས་ཆེན་མངོན་གྱུར་དུ་ཡོད་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། འཆི་སྲིད་ཕྲ་མོ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་པ་མངོན་གྱུར་བ་ཡིན་ན་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར།

ལམ་རིམ་ཆེན་མོ་ལས། ལུང་མ་བསྟན་གྱི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འཆི་བ་ནི། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་བྱེད་བྱེད་པའམ་དེ་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། རང་གིས་དེ་གཉིས་མ་དྲན་ལ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་དྲན་པར་མ་བྱས་པའོ། །དེ་ནི་འཆི་བའི་ཚེ་བདེ་སྡུག་གཉིས་ཀ་དང་མི་ལྡན་ནོ། །དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་འཆི་བ་ནི་འདུ་ཤེས་རགས་པ་ཡོད་པའི་བར་ལ་ཡིན་གྱི། འདུ་ཤེས་ཆ་ཕྲ་མོ་རྒྱུ་བའི་ཚེ་ནི་དགེ་བའི་སེམས་ལྡོག་ཅིང་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་སེམས་སུ་འགྱུར་ཏེ། དེས་དེའི་ཚེ་སྔོན་གོམས་པར་བྱས་པའི་དགེ་བ་ལ་ཡང་བརྩལ་བར་མི་ནུས་ལ། གཞན་གྱིས་ཀྱང་དྲན་པར་བྱེད་མི་ནུས་སོ། །མི་དགེ་བ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས་འདུ་ཤེས་ཕྲ་མོ་རྒྱུ་བ་ན་འཆི་སེམས་ཐམས་ཅད་ལུང་མ་བསྟན་ནོ། ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་དུ་སློབ་པ་མཉམ་བཞག་པའི་རྒྱུད་ན་དྲན་འདུན་དུ་རེ་བ་དངོས་སུ་ཡོད་མེད་དང་འཇུག་སེམས་ཡིན་ན་ཕྱིན་དྲུག་གི་བྱ་བས་དངོས་སུ་ཟིན་པས་ཁྱབ་ན་དེའི་མཚན་ཉིད་དུ་ཟིན་དགོས་ཞེས་སྦྱར་དགོས་པ་གང་ཡིན་སོགས་ལ་དཔྱོད།

༢ གཞན་ཡང་། སྨོན་འཇུག་གཉིས་གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་མེད་དང་།སྨོན་སེམས་ལ་འཚང་རྒྱ་ངེས་ཡིན་མིན་དང་དམ་བཅའ་ཅན་ཡིན་མིན་གཉིས་རེ་ཡོད་མེད་དཔྱད། རྟོགས་དཀའི་སྣང་བ་ལས། སེམས་བསྐྱེད་གང་ལམ་ལ་སློབ་པའི་བྱ་བས་མ་ཟིན་པ་ནི་སྨོན་སེམས་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། དེ་གང་དེས་ཟིན་པ་འཇུག་སེམས་ཡིན་ཅིང་། སྨོན་འཇུག་འགལ་བ་མིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །འཇུག་སེམས་ཡིན་ན། རང་གི་རྒྱུན་སྔ་མར་གྱུར་པའི་སྨོན་སེམས་ཡོད་པས་ཁྱབ་བམ་མ་ཁྱབ། སྨོན་སེམས་ལ་རང་གི་རྒྱུན་ཕྱི་མར་གྱུར་པའི་འཇུག་སེམས་ཡོད་མེད་གཉིས་ཡོད་མེད། ཡང་ན། འཇུག་སེམས་ཡིན་ན། རང་གི་རྒྱུན་སྔ་མར་གྱུར་པའི་སྨོན་སེམས་མེད་པས་ཁྱབ་བམ། སྨོན་འཇུག་གཉིས་རྒྱུན་སོ་སོ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ། རིགས་སྨྲ་རྣམས་ཀྱིས་དགོངས་པར་མཛོད།ཞེས་དམ་པ་གང་གིས་གསུངས།

༼ང༽གསེར་ཕྲེང་ལས། སློབ་དཔོན་འདིས་ཀྱང་རྒྱན་སྣང་དུ་ཤཱནྟ་དེ་བའི་ལུང་དྲངས་ནས་སྨོན་འཇུག་གི་བཤད་པ་མཛད་པས་འཕགས་ཡུལ་གྱི་མཁས་པ་དག་ཀྱང་(ཞི་བ་ལྷའི་ལུགས་)འདི་ལ་(དད་གུས་ཆེར་བྱེད་པའམ་འཆེལ་ལོ། །

༼ཅ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། བརྡ་ལས་བྱུང་བ་(ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་)དང༌།བསྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་(དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་)གཉིས་སོ། །ཞེས་སོ།།

༼ཆ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། གཉིས་པ་ནི། རྒྱན་ལས། སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་(འམ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པ་སྟེ)རབ་མཉེས་བྱས(ཏེ)། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་རབ་བསགས(རྒྱུ་དམ་པ་དང་)། །ཆོས(གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་)ལ་(བརྟེན་པའི་ལུང་དམ་པ་དང་)མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྐྱེས་ཕྱིར་དེ་ནི་དམ་པར་འདོད(འདི་དག་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དམ་པ་ལ་བཤད་ཀྱང་ཆོག་གོ)། །ཆོས་(ལ་སེམས་མཉམ་དང་)དང་སེམས་ཅན་རྣམས་(ལ་སེམས་མཉམ་པ)དང་ནི། །དེ་ཡི་བྱ་བ་(ལ་སེམས་མཉམ་པ)བས་སངས་རྒྱས་ཉིད། །མཆོག་ལ་སེམས་མཉམ་རྙེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་རབ་དགའ་ཁྱད་པར་འཕགས། །ཞེས་སོ། ། ཡིག་ཆ་ལས། བསྡུས་ན་དམ་པ་གསུམ་ཚང་བའི་ཐེག་ཆེན་གཙོ་བོ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རིག་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། གོ་ཐོབ་བྱས་ན་ལུང་དམ་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དང༌། རྒྱུ་དམ་པ་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་དང། ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དམ་པ་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཐེག་ཆེན་གཙོ་བོ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་རིག་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་དེའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །

དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་དང་ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་འགལ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མིན་ཏེ། གསེར་ཕྲེང་ལས། སྔར་གྱི་ས་མཚམས་དང་འགལ་ཞིང་དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱང་མེད་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་ལོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་སའི་དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀུན་རྫོབ་སེམས་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕངས་པ་ཡིན་ལ། ཡིག་ཆ་ལས་ཀྱང་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་བྱས་ན་སློབ་ལམ་ལ་རུང་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་འདོད་ན་མི་རུང་བས་སྔར་བཤད་པ་ཀུན་ལ་ལེགས། ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་མཆན་ལས། དེས་ན་གཞུང་གི་ཐོབ་ཚོད་ནི་དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་སྣང་ཡང༌། སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཐམས་ཅད་དེར་བཞག་ན་ཐེག་དམན་རྟོགས་རིགས་སུ་གནས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུ་ལམ་དུས་ན་སེམས་བསྐྱེད་དང་ཟུང་འབྲེལ་དུ་སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་ཅིག་ཡོད་དམ་དཔྱད་དེ་ཡེ་ཤེས་དེ་ཞི་མཐའ་འགོག་བྱེད་དུ་བཤད་པའང་ཡོད་ལ། སྐབས་བཞི་པར་སྒྲིབ་པ་བཞིའི་ནང་ནས་ཕྱི་མ་གཉིས་བདེན་འཛིན་ཤས་ཆེ་བར་གསུངས་པས་ཀྱང་འགྲུབ་བམ་སྙམ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

ཇ༽ དེ་ལ་(སྟོང་ཉིད་སྣང་བ་སྒྲ་དོན་སྣང་བ་ལ་ལྟོས་པས)མོས་སྤྱོད་ཀྱི་ས་ལ་མོས་པ་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ས་དང་བོ་བདུན་ལ་(སོ་སྐྱེས་ས་ལས་ལྷག་པས)ལྷག་བསམ་དག་པ་དང༌། ས་བརྒྱད་པ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ལ་(མཚན་མེད་རྩོལ་མེད་ཀྱི་ས་ཐོབ་པས་)རྣམ་པར་སྨིན་པ་(ཞེས་སོགས་ཟེར་བ་)དང༌། (ཡང་ན་ཕར་ཕྱིན་མཆན་ལས། ས་བཟང་བའི་ཊཱིཀྐར། མོས་སྤྱོད་ཀྱི་སའི་གནས་སྐབས་ན། བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་སོགས་པར་མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་ཀྱང་སྤྱིའི་རྣམ་པར་མོས་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་བཤད་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་དང༌། དག་སར་འབད་རྩོལ་རགས་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་སྔོན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་གོམས་པའི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་སྐབས་བདུན་པ་ལྟར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་ནི། དང་པོ་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་བཞི་ལ་བཞག་ཀྱང་ཚོགས་ལམ་ནས་བཟུང་ན་ལེགས་སོ། །

འདིར་ཁ་ཅིག་སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་མེད་དེ་ཡོད་ན་སྤྲིན་ལྟ་བུ་ཡོད་དགོས་པ་ལས་དེ་མེད་དེ་རྒྱན་ལས། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ། །སྤྲིན་དང་འདྲ་བར་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་པས་ཤེ་ན།(མཁས་གྲུབ་རྟོགས་དཀའི་སྣང་བ་ལས་ཀྱང་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ན་སེམས་བསྐྱེད་མེད་དེ། རང་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་དོན་ དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དང་། དེའི་ཆེད་དུ་ལམ་ལ་སློབ་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང)ཉེས་པ་མེད་དེ། རྒྱལ་སྲས་ལ་ཡོད་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཡོད་པ་མི་ཁེགས་ལ།(རྒྱན་གྱི་དོན)རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་ཀྱང་དགོངས་པ་བརྟགས་ནུས་ཏེ་དེ་ལྟ་མིན་ན་སྔར་གྱི་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་བཞག་པའི་)ས་མཚམས་དང་འགལ་ཞིང་(སངས་རྒྱས་སའི་དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པས་)དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱང་མེད་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་ལོ། །

༼ཉ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ལ་བཀོད་ནས་རང་ཉིད་སངས་རྒྱ་བར་འདོད་པ་ཕྱུགས་རྫི་ལྟ་བུ་དང༌། བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་དུས་མཉམ་དུ་སངས་རྒྱ་བར་འདོད་པ་མཉན་པ་ལྟ་བུ་དང༌། རང་ཉིད་སངས་རྒྱས་ནས་གཞན་གྲོལ་བར་འདོད་པ་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་དང་གསུམ་ཡོད་ཅེས་(པ་ལས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་དང་བོ་ནས་ཕྱུགས་རྫི་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ན། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ལ་དང་བོ་ནས་རྒྱལ་བོ་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་སྐྱེ་དགོས་སོ་ཞེ་ན། སེམས་བསྐྱེད་ཚུལ་གྱིས་ཕྱེ་བའི་དེ་སྐྱེས་པ་ཡིན་སྤྱིར་རྒྱལ་བོ་ལྟ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་མིན་པའི་ཞིབ་ཆ་དགོས་ཞེས)འཆད་དོ། །

༼ཏ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དོན་འདི་ལ་བཅོམ་ལྡན་པ་ནི། སྔ་མ་གཉིས་ལྟར་ན་དེ་དག་གིས་མི་སྲིད་པ་དམ་བཅས་པ་དང་བློ་ལོག་ཤེས་སུ་འགྱུར་ཏེ།(ཟེར་ན། ཞེ་ཐག་པས་ངེས་པ་དྲངས་ནས་མི་འཛིན་པར་མ་ཟད་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་མི་འཛིན་པས་ལོག་ཤེས་ལོག་རྟོག་གི་དོན་མི་ཚང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན། དེ་ནི་འཛིན་སྟངས་མེད་པའི་མོས་སྒོམ་ཡིན་པས་མོས་སྒོམ་ལ་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར།)ཞེས་གསུངས་སོ།།

               སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས།། གཉིས་པ་ལ་གཉིས། མཚན་ཉིད་དང་རབ་དབྱེའོ། །དང་བོ་ལ་གཉིས། མཚན་ཉིད་དངོས་དང༌། དེ་མདོ་དང་སྦྱར་བའོ། །དང་བོ་ལ་གསུམ་ལས་སྦྱར་བ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་གང་ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ་དང་བཅས་ཏེ་གསུངས་པ་ནིའོ། །བསྟན་པ་ནི། རྩ་བ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་གཞན་དོན་ཕྱིར། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ།(འདིར་བསྟན་)ཐེག་ཆེན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི་(ཆོས་ཅན། རང་གི་ངོ་བོ་ཡོད་དེ།)ཆེད་དུ་བྱ་བ་རང་ལས་གཞན་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་ཐོབ་བྱ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འདོད(པའི་རྣམ་རིག་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་ཡིན)པའོ། །

(ཡིག་ཆས། འདིར་བསྟན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྟེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དེས་ཁྱབ་པར་ཐལ། སྦྱོར་བ་འཐད་པའི་ཕྱིར་ན། རྫས་སྤྱི་ཆོད་ན་འདོད། བྱས་པ་ལ་ཁོ་ན་རེ། དེ་ལ་ས་ལྟ་བུ་སོགས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་མེད་པར་ཐལ།འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དེའི་དངོས་བསྟན་གྱི་དབྱེ་བ་སྟོན་པར།དེ་ཡང་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ཡང་གི་དེ་བསྙེགས་ས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས། ཁོ་ན་རེ། སེམས་བསྐྱེད་ཆོས་ཅན། འདིར་བསྟན་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཁྱོད་ཡིན་ན་འདིར་བསྟན་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར།

མ་ཁྱབ་ན། རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་སྐབས་བཞི་པའི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་ཡིན་ན་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་ཡིན་ན་སྐབས་བཞི་པའི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། སྐབས་བཞི་བའི་ཡིག་ཆ་ལས། རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་སྐབས་བཞི་པའི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཟེར་ན། འོ་ན། རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་ཡིན་ན། སྐབས་འདིའི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། དམ་བཅའ་འཐད་པའི་ཕྱིར།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།)འོན་ཏེ་(བྱང་ཆུབ་འདོད། །ཅེས་པའི་)འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཅི་ཞེ་ན།

འདི་(གཞན་དོན)འདོད་པ་དང་(རང་དོན་བྱང་ཆུབ་)དེ་འདོད་པས་བྱང་སེམས་ཀྱིས་ཡུམ་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་འདོད་པ་དེའོ། །རྣམ་བཤད་ལས། འདིར་དོན་དངོས་སུ་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་བསྟན་ནས་དེ་ལ་འདོད་པའི་སྒྲས་བསྟན་པ་ནི་དགོས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཡིན་ཏེ། མིང་འདི་ཙམ་གྱིས་འཕངས་པའི་གཞན་དོན་འདོད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་འདོད་པ་གཉིས་ཀྱི་དོན་འདིར་ཤུགས་ལ་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་གཞན་དོན་འདོད་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་རྒྱུར་དགོས་པ་དང་།བྱང་ཆུབ་འདོད་པ་གྲོགས་སུ་དགོས་པར་ཤེས་པའི་ཆེད་ཡིན་ཏེ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་འདོད་དོ། །གང་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བོ། །གང་གི་ཆེད་དུ་ན། གཞན་གྱི་དོན་དུའོ་ཞེས་པས་དོན་དུ་གཉེར་བྱ་བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་དོན་གཉིས་བྱང་ཆུབ་སྔོན་ལ་འབྱུང་ཡང་དེ་གཉིས་དོན་གཉེར་གྱི་བསམ་པ་ནི་གོ་རིམ་ལྡོག་སྟེ་བསྐྱེད་དགོས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ།

༡ འོ་ན། དོན་དུ་གཉེར་བྱ་བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་དོན་གཉིས་ལས་གཞན་དོན་སྔོན་ལ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཐལ། འདོད་པའིཕྱིར།འདོད་མི་ནུས་ཏེ། ས་དང་བོ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་རྒྱུའི་འདུན་པའི་དམིགས་པའི་གཞན་དོན་ལ་ས་བཅུ་བ་བའི་འཐོབ་འགྱུར་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།ཁ༽ གསེར་ཕྲེང་ལས། གཉིས་པ་ལ་གཉིས། རྒྱུ་མིང་འབྲས་བུ་དང༌། གྲོགས་མིང་གྲོགས་ཅན་ལ་བཏགས་པའོ། །ཞེས་སོ།། སེམས་བསྐྱེད་ལ་འདོད་པའི་མིང་གིས་འདོགས་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཡོད་པས་རྒྱུ་མིང་འབྲས་བུ་ལ་བཏགས་པ་འདིས་རྒྱུ་འབྲས་མན་ངག་བདུན་གྱིས་སེམས་བསྐྱེད་ཚུལ་དང་འཇུག་པ་ལྟར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གལ་ཆེ་བ་སོགས་བསྟན་ཏེ། རྣམ་བཤད་ལས། དེས་ན་འདིར་བསྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་ངེས་པར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་གཞན་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་མིང་གིས་བཏགས་པ་ཡིན་ལ། སྙིང་རྗེ་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་དེས་དྲངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཡོད་ན་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་འདོད་ངང་གིས་འབྱུང་ལ། དེ་ཡོད་ན་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་རྒྱུའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཡང་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ། །

ཆོས་གཅིག་ལག་མཐིལ་ཏུ་མཆིས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལག་མཐིལ་དུ་མཆིས་པར་འགྱུར་རོ། །གཅིག་པོ་གང་ཞེ་ན་སྙིང་རྗེའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་འཇུག་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གལ་ཆེ་བས་ཐོག་མར་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞིང་། དེ་མ་ཉམས་པར་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་ཡོད་ན། སེམས་བསྐྱེད་དང་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱི་གོ་རིམ་ལ་མཁས་པར་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་འདིར་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་ལ་གཞན་དོན་དོན་གཉེར་གྱི་འདུན་པའི་མིང་གིས་བཏགས་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ཅེས་གསུངས་ལ།

འགྲེལ་བའི་ཟིན་བྲིས་ལས། སེམས་བསྐྱེད་ལ་འདོད་པའི་མིང་གིས་འདོགས་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཡོད་པས་རྒྱུ་མིང་འབྲས་བུ་ལ་བཏགས་པའི་འདོད་པ་ནི་གསེར་ཕྲེང་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། རྣམ་བཤད་ལྟར་ན་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་པའི་འདོད་པར་བཤད་པས་འདི་ལྟར་ན། གཞན་དོན་ཕྱིར་འདོད་ཅེས་ཚིག་གོང་འོག་སྦྲེལ་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ། སྐབས་འདི་འདྲ་ལ་འདི་གཉིས་ཀྱི་དོན་ཡང་མི་མཐུན་པ་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་གསེར་ཕྲེང་ལས། གདགས་ཆོས་གཉིས་ལས་རྒྱུར་གྱུར་བའི་འདུན་པ་ནི་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་པ་གཞན་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་འདོད་ཙམ་ཡིན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ལ་མི་དམིགས་ཏེ། དེ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་དང་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་པས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྔར་འབྱུང་དགོས་པས་སོ། །གསུངས་པས་སོ། །

༢ འདི་ལ་འོ་ན། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཡིན་ན་བྱང་ཆུབ་ལ་མ་དམིགས་པས་ཁྱབ་བར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་སོ།། གཉིས་པ་གྲོགས་མིང་གྲོགས་ཅན་ལ་བཏགས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཚུད་པ་གྲོགས་བྱང་ཆུབ་འདོད་པའི་འདུན་པ་ལ་རག་ལས་པས་འདུན་པ་དེ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེའི་མིང་གིས་བཏགས་ཏེ། དཔེར་ན། རྒྱལ་བོ་འཁོར་བཅས་འགྲོ་བ་ལ་རྒྱལ་བོ་གཤེགས་སོ་ཟེར་བ་བཞིན་ནོ། །

༼ཁ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དེ་ལྟར་ན་རྩོད་ལན་འདི་གཉིས་ཀས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྫས་ཐ་དད་༼སྟེ་འགལ་༽བར་འདོད་པར་སྣང་ཞིང་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་འཕགས་ཡུལ་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་དུ་མས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བཀྲལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། རྣམ་བཤད་ལས། ཐལ་བ་དེའི་ཁྱབ་པ་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པས་ལན་གྱི་དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། དེས་སེམས་སེམས་བྱུང་རྫས་ཐ་དད་དུ་བསྟན་ཏོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། འགལ་ན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱི་ཁྱབ་པ་ཚངས་པས་ཀྱང་བསྒྲུབ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

༼ག༽གསེར་ཕྲེང་ལས། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ནི་གང་འདོད་པར་བྱ་བའི་བདག་ཉིད་ཐོབ་བྱའི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་པར་གང་ལས་ཤེས་པ་ཡིན་(གཞན་གྱི་དོན་ནི་དགོས་པ་གང་གི་དོན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ཡུལ་ཡིན་པར་གང་ལས་ཤེས་པ་ཡིན་)ཞེ་ན། ཞེས་སོ། །

༼ང༽གསེར་ཕྲེང་ལས། གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས།(རྩ་བ་ལས། དེ་དང་དེ་ནི་མདོ་བཞིན་དུ། །བསྡུས་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད། །)དང་བོ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་བྱའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་དང༌། གཞན་དོན་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པ་གཉིས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡུམ་གྱི་མདོ་ལས་བརྗོད་པས་སེམས་བསྐྱེད་དེ་གཞན་ཆེད་དུ་རྫོགས་བྱང་འདོད་པར་བཤད་པ་དེ་ཡུམ་གྱི་མདོ་བཞིན་དུ་སྟེ་དེ་དང་མཐུན་པར་བྱས་ཀྱི་རང་འགར་ནི་མིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྩ་བར་སེམས་བསྐྱེད་དེ་གཞན་ཆེད་དུ་རྫོགས་བྱང་འདོད་པར་བཤད་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཡུམ་གྱི་མདོ་བཞིན་དུ་སྟེ་དེ་དང་མཐུན་པར་བྱས་ཀྱི་རྗེ་བཙུན་གྱིས་རང་འགར་ནི་མིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཐོབ་བྱའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་དང༌། གཞན་དོན་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པ་གཉིས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡུམ་གྱི་མདོ་ལས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའོ། །རྣམ་བཤད་ལས། དམིགས་ཡུལ་བྱང་ཆུབ་དེ་དང་གཞན་དོན་དེ་ནི་ཆོས་ཅན།རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་པ་གསུམ་ག་ལས་བསྡུས་པ་དང་། རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མདོ་བར་མ་ལས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གཉིས་ལས་ཀྱང་དོན་ཚང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་དང་། རྟོགས་དཀའི་སྣང་བ་ལས། བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་དོན་དེ་དང་དེ་ནི་ཡུམ་གསུམ་གྱི་མདོ་བཞིན་དུ་བསྟན་བཅོས་ལས་བསྡུས་བ་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

༡ འོ་ན། དེ་དང་དེ་ནི་མདོ་བཞིན་དུ། །ཞེས་པའི་མདོ་ལ་ཡུམ་གསུམ་ག་དང་མདོ་བཞིན་དུ་ཡིན་རྒྱུ་དེ་ལ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་འཇོག་པར་ཐལ། གསེར་ཕྲེང་གི་གསུང་ཚུལ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན། བསྟན་བཅོས་ཀྱིས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞག་པ་དེ།ཡུམ་གསུམ་ག་དང་མཐུན་པར་བཞག་པའི་དོན་ཡིན་པར་ཐལ། འདོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དམིགས་ཡུལ་བྱང་ཆུབ་དེ་དང་གཞན་དོན་དེ་ནི་ཡུམ་བར་མ་ལས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གཉིས་ལས་ཀྱང་དོན་ཚང་བར་བསྟན་པའི་དོན་ཡིན་པར་རྣམ་བཤད་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། འདི་ལྟར་ན་མདོ་བཞིན་དུ། ཞེས་པའི་མདོ་ལ་ཡུམ་བར་བ་ཙམ་དང་མདོ་བཞིན་དུ་ཡིན་རྒྱུ་ལ་ཡུམ་རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་ལས་དམིགས་ཡུལ་གཉིས་རྒྱས་བསྡུས་སུ་བསྟན་པ་དེ་འཇོག་དགོས་པའི་ཕྱིར།

ཁྱབ་སྟེ། གསེར་ཕྲེང་ལས། གང་དག་ཡུལ་གཉིས་ཡུམ་ལས་བསྡུས་རྒྱས་སུ་གསུངས་པའི་ཚུལ་ལ། མདོ་ཡི་དོན་དང་མི་འགལ་བར་ཞེས་འཆད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། ཡུམ་མདོ་ལ་ཡིན་ན་ཡུམ་མདོ་ལས་དེ་ཉིད་དང་མི་འགལ་བར་བསྟན་ཅེས་པར་འགྱུར་བས་ཤེས་འདོད་མེད་ལ། དཀོན་མཆོག་རྣམ་བདུན་དང་སྡོང་པོ་བཀོད་པ་སོགས་ལ་བྱེད་ན་དེ་ཡང་མདོ་གཞན་དང་མི་འགལ་བར་བརྟགས་དགོས་པས་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་ཞིང་སྐབས་དང་ཡང་འགལ་ཏེ། མདོ་བཞིན་དུ་ཡིན་མིན་དང་འགལ་མི་འགལ་དཔྱད་པའི་གཞི་ནི་བསྟན་བཅོས་སུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་ལ་ཡིན་ཞིང་ཡུམ་མདོ་འདི་ཡི་རྩ་བའི་མདོ་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱན་སྣང་ལས་ཀྱང་འཕགས་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ལྔ་བའི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །ཞེས་ཁ་ཅིག་དགག་ཚུལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།

༢ གཞན་ཡང་། དམིགས་ཡུལ་བྱང་ཆུབ་དེ་དང་གཞན་དོན་དེ་ནི་ཡུམ་བར་མ་ལས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གཉིས་ལས་ཀྱང་རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མ་བསྟན་པར་ཐལ། དོན་ཚང་བར་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་ན། རྒྱས་པའི་དོན་ཚང་བར་བསྟན་ན་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་ཁྱབ་བར་ཐལ་ལོ། །འདོད་ན། རྒྱན་གྱི་མདོར་བསྟན་གྱི་དོན་བདུན་ཅུ་རྒྱས་པར་བསྟན་པར་ཐལ། དེའི་དོན་ཚང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ། བརྒྱད་སྟོང་བས་ཡུལ་གཉིས་མདོར་བསྟན་པ་དང་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེའི་དོན་ཚང་བར་བསྟན་ཀྱང་རྒྱས་པར་བསྟན་པའི་ཚིག་མེད་པའི་ཕྱིར། གསེར་ཕྲེང་ལས། བསྡུས་པ་ན། ཚིག་དགོད་རྒྱུ་མེད་ལ།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། གསེར་ཕྲེང་ལས། མདོར་བསྡུས་པ་དང་རྒྱས་པར་བཤད་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །གང་ལས་ན། རྒྱལ་བའི་ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཆར་ལས་སོ། །ཀྱང་ནི་ནང་ཕན་ཚུན་བསྡུ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༼ཅ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། དོན་འདི་ལ་(གོ་མི་འཆི་མེད་དམ་)ཨ་མ་ར་ཙན་ཏྲས། ཡུམ་གྱི་མདོ་དང་མི་འགལ་བར་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ངག་གིས་ཤུགས་ལ་བསྡུས་རྒྱས་སུ་བརྗོད་པར་བཞེད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། ཡུམ་གསུམ་ཆར་ལས་བསྟན་ཏེ་ཞེས་འབྲེལ་བ་དང༌། འགྲེལ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་བསྡུས་རྒྱས་སུ་སྟོན་པའི་ཚིག་མདོ་ཉིད་ལ་མཛད་པས་སོ། །མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྡུས་པ་དང༌། རབ་དབྱེའི་སྐབས་སུ་རྒྱས་པར་བརྗོད་ཅེས་པ་ཡང་དོན་མིན་ཏེ། མཚན་ཉིད་ཀྱི་འོག་ཏུ་(ཡང་གང་འདོད་པའི་བདག་ཉིད་དང་། གང་གི་དོན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དེ་ནི་གང་ཡིན་གཞན་གྱི་དོན་ནི་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཞེས)ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་འཆད་འགྱུར་གྱི་དྲི་བ་བྱུང་ཞིང་རབ་དབྱེའི་སྔོན་དུ་བཤད་ཟིན་གྱི་མཚམས་སྦྱོར་(དེ་ལྟར་སེམས་བསྐྱེད་པ་དམིགས་པ་དང་རང་གི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པ་བརྗོད་ནས། ད་ནི་ཞེས)བྱུང་བ་དང༌། དབྱེ་བ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་རྒྱས་བཤད་ཡིན་གྱི་ཡུལ་གྱི་མིན་པས་སོ། །མ་ངེས་པ་མིན་ཏེ། ཁྱེད་ལྟར་ན་ཡུལ་ཉི་ཚེ་བསྡུས་རྒྱས་སུ་བཤད་པས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། རྟོགས་དཀའི་སྣང་བ་ལས། བྱང་ཆུབ་དང་གཞན་དོན་དེ་དང་དེ་ནི་ཡུམ་གསུམ་གྱི་མདོ་བཞིན་དུ་བསྟན་བཅོས་ལས་བསྡུས་དང་རྒྱས་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །

                  སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་རབ་དབྱེ།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། ཕྱེ་བའི་ཐ་དད་ནི་ཕལ་ཆེར་ངོ་བོ་ཐ་དད་དེ། སྔ་མ་གཉིས་(དུས་མཉམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པས)ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་(དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པ་ཡོད་པས)སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང༌། བར་པ་རྣམས་(རིམ་ཅན་ཁོ་ནར་ཐོབ་པས)སྔ་མ་སྔ་མ་རྒྱུ་དང༌། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འབྲས་བུ་ཡིན་པས་སོ། །སྤྱིར་ནི་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་མ་ངེས་ཏེ།(སེམས་བསྐྱེད་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཡིན་ན་སྔ་མ་སྔ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་སྟེ།)སེམས་བསྐྱེད་ཀུན་ཀྱང་འདུན་ལྡན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་ཏེ(འདུན་ལྡན་ཡིན་ན་ངོ་བོ་ཐ་དད་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། སྒྲུབ་ཚུལ་འཐད་པའི་ཕྱིར་ཟེར།)འདི་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག་གིས། གཞུང་གི་དངོས་བསྟན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་རིམ་ཆར་ཁོ་ནར་སྐྱེ་དགོས་པ་འོག་གི་ས་མཚམས་གསུངས་པ་དང་། གསེར་ཕྲེང་ལས། སྔ་མ་གཉིས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། ཕྱི་མ་གཉིས་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་། བར་བ་རྣམས་སྔ་མ་སྔ་མ་རྒྱུ་དང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འབྲས་བུ་ཡིན་པས་སོ།།ཞེས་པས་འགྲུབ་ལ། དེའི་སྔ་མ་གཉིས་ཞེས་པ་མ་དག་སྟེ། བུ་ཉ་སོགས་ཀྱིས་དང་བོ་ནི་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

ཕྱི་མ་གཉིས་ཞེས་པ་འབྲས་བུ་མཐར་ཐུག་ཡིན་པའམ་མཉམ་དུ་ཐོབ་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི།དེ་གཉིས་ཀའང་རིམ་ཆར་སྐྱེ་བས་ཕྱི་མ་སྔ་མའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་འདི་ལྟར་ན་ཕྱེ་བའི་ཐ་དད་ནི་ཕལ་ཆེར་ངོ་བོ་ཐ་དད་དེ། ཞེས་ཕར་ཆེར་སྦྱར་མི་དགོས་པར་ཐལ། ཉེར་གཉིས་པོ་རིམ་ཆར་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བས་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞུང་འདི་མ་དག་པར་ཁས་ལེན་མི་དགོས་ཏེ། ས་གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཚོགས་གསོག་པའི་འགོ་བརྩམས་པ་དང་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་དུས་མཉམ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་ལས། གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་རང་རྒྱུད་ལ་ནམ་སྐྱེས་པ་ནས་གྲངས་མེད་ཀྱི་འགོ་རྩོམ་པར་རིགས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།  

གོང་གི་རྟགས་གྲུབ་སྟེ། དེ་དང་ཐེག་ཆེན་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་དུས་མཉམ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བཤད་ལས། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་ནས་འཚང་རྒྱ་བའི་ལམ་གྱི་འགོ་བརྩམས་པ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་དང་།ཐེག་ཆེན་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྤྱིར་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་ནས་འཚང་རྒྱ་བའི་ལམ་གྱི་འགོ་བརྩམས་པ་དང་། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་དང་། ཐེག་ཆེན་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་དུས་མཉམ་པ་མིན་ཏེ། འགྲེལ་བའི་ཟིན་བྲིས་ལས། ཐེག་བསྡུས་ལས། བཟང་དང་སྨོན་པའི་སྟོབས་ཅན་དང༌། །འདུན་བརྟན་ཞེས་སོགས་ལྟར། དགེ་བ་དང་འདུན་པ་གཉིས་བརྟན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐེག་དམན་དུ་ཉམས་པ་མི་སྲིད་ཅིང༌། གོང་ནས་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བའི་མཚམས་ཤིག་ནས་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་རྩོམ་པར་གསུངས་པས། སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་ནས་མ་ཡིན་པར་གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་ཐོབ་པ་ནས་འཇོག་གསུང༌། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

དེས་ན་སྤྱིར་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཚོགས་གསོག་པའི་འགོ་བརྩམས་པ་དང་གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་གཉིས་ཚོགས་ལམ་འབྲིང་ནས་འཇོག་དགོས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་རིགས་ངེས་དབང་རྣོན་འགའ་ཞིག་ལ་ཚོགས་ལམ་དང་མཉམ་དུ་ཐོབ་ཡོད་པར་འདྲའོ། །དེ་ཡང་གྲྭ་ཚང་གི་དམ་པ་ཞིག་གིས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། རྩ་བའི་སྒྲས་ཟིན་ཉེར་གཉིས་ལས་རིམ་ཅན་ཁོ་ནར་ཐོབ་པ་བཅོ་བརྒྱད་ལས་མེད། དེ་དབང་རྣོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ལ། ཤིན་ཏུ་དབང་རྣོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་བཅུ་བདུན་རིམ་ཅན་ཁོ་ན་དང་། རྒྱུ་མཚན་ནི་བསྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་དང་བོའི་ཚོགས་གསོག་པའི་འགོ་བརྩམས་པ།སེམས་བསྐྱེད་ཐོབ་ཙམ་ནས་མ་ཡིན་པར་གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་ཐོབ་པ་ནས་འཇོག་གསུངས་པ་འགྲེལ་བའི་ཟིན་བྲིས་ལྟར་དང་། མཚན་ཉིད་བཞི་སོགས་སྒོམ་པའི་མཐུས་དབང་རྣོན་འགའ་ཞིག་ལ། བསྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་དང་བོའི་ཚོགས་གསོག་པའི་འགོ་བརྩམས་པ། ཐར་པ་ཆ་མཐུན་ཐོབ་པ་དུས་མཉམ་པ་སྐབས་བཞི་པའི་སྡོམ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་དབང་རྣོན་གཞིར་བཞག །ཚོགས་ལམ་འབྲིང་ཆུང་ངུའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་སམ་སྙམ་སྟེ།

དཔེར་ན་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་ལ། སེམས་དཔའ་རྣོ་འབྲིང་རྟུལ་གསུམ་ཡོད་ཀྱང་འབྲིང་དེ་ཆེན་པོའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའང་ཡོད་པ་ནི། གསེར་ཕྲེང་ལས། རྟོགས་པ་སྔ་མ་ལྟ་བུའི་དབང་རྣོན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི། ཞེས་པ་ནས་སྒོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོ། །ཞེས་སེམས་དཔའ་དབང་འབྲིང་གི་མདོ་སེམས་དཔའ་དབང་རྣོན་གྱི་མདོར་སྦྱར་བའི་ཕྱིར། དེ་དག་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་དབང་རྣོན་དབང་དུ་བྱས་ན་ཚོགས་ལམ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལས་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་པ་འདྲ་སྟེ། གང་ཟག་གཞན་གྱིས་ཚོགས་ལམ་འབྲིང་གི་སྐབས་སུ་ཐོབ་རྒྱུའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཤིན་ཏུ་དབང་རྣོན་དེས་ཆུང་ངུའི་སྐབས་སུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་སྔ་མ་གཉིས་རྒྱུ་དང་ཞེས་པའི་དགོངས་པའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །འོན་ཀྱང་། འགྲེལ་བ་དང་གསེར་ཕྲེང་ཡིག་ཆ་སོགས་ལས་སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་གསུངས་པ་དང་འགལ་མིན་སོགས་དཔྱད་གཞི་མང་ངོ་། །

༼ཁ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། རྒྱན་ལས། སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པ་ཟླ་བ་དང་ལྷག་བསམ་དང་ལྡན་པ་མེ་ལྟ་བུར་གོ་བཟློག་སྟེ་བཤད་པ་ནི། གཉིས་ཀ་ཡང་ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ཀར་འབྱུང་བ་ཤེས་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ལ་ཡིག་ཆ་ལས། སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཆོས་ཅན། སྦྱོར་ལམ་མན་ཆད་ན་མེད་པར་ཐལ། སྦྱོར་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་དོན་ས་མཚམས་ཀྱི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ།ཚོགས་ལམ་ན་སྦྱོར་བ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་དེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ན་རང་གི་གྲོགས་སྦྱོར་བ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན་མ་ཁྱབ་སྟེ། འདིའི་སྦྱོར་བ་མེ་ལྟ་བུ་དེ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་གི་སྦྱོར་བ་ཞིག་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་བཤད་ལས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པའི་བུད་ཤིང་མངོན་གྱུར་པ་སྲེག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པས་དཔྱོད།

༼ག༽གསེར་ཕྲེང་ལས། སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་དང་ལྡན་པ་ནི། གཏེར་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་དང་ཟང་ཟིང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཚིམ་པར་བྱེད་ཀྱང་མི་ཟད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཞེས་པ་ནི། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དང་དེ་ལ་སློབ་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། རྟོགས་སྣང་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུར་སྦྱིན་པ་ལ་སློབ་འདོད་སོགས་བཅུར་ཕྱེ་བའི་བྱེ་བྲག་གིས་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ སེམས་བསྐྱེད་ལ་ཡང་། སྦྱིན་པ་དམིགས་ཡུལ་དུ་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་བཅུར་འགྱུར་ཞིང་། ཞེས་དང་། གཞན་དོན་གྱི་ཆེད་དུ་དེ་རྣམས་ལ་དམིགས་པའི་དོན་གཉེར་རྣམས་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་དག་དམིགས་ཡུལ་དུ་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་ལ། དེའི་ཕྱིར་མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་སོགས་སུ་གསུངས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་སུ་ལ་ཡང་ཡིད་བརྟན་ཡོད་པ་མ་མཐོང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༡ དེ་ལྟར་ན། གཞན་གྱི་ཆེད་དུ་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཆོས་ཅན། ཆོས་སྐུ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པར་ཐལ།འདོད་པའི་ཕྱིར་དང་། འདོད་ན། སློབ་ལམ་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་ཡོད་པར་ཐལ་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ས་ན་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་ཡོད་པར་ཐལ་ལོ། །འོ་ན། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་ཚུལ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཡིག་ཆ་ལས། དེ་དང་མཚུངས་ལྡན་མིན་ཀྱང་རྣམ་མཁྱེན་དོན་གཉེར་གྱི་འདུན་པ་དང་སེམས་བསྐྱེད་བྱ་བ་གཅིག་པ་དང་བྱ་བ་མཚུངས་པར་འཇུག་པ་དང་ལྡན་པས་ཚིག་བསྡུས་ནས་མཚུངས་ལྡན་ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱིར། དེས་གཞན་ཀུན་ཀྱང་ཤེས་པར་བྱ། ཞེས་གསུངས་ཀྱང་།སེམས་བསྐྱེད་བྱ་བ་མཚུངས་པར་འཇུག་ཚུལ་གང་ཡིན་དང་ས་དང་བོ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་སྦྱིན་པ་སོགས་དང་བྱ་བ་མཚུངས་པར་འཇུག་ཚུལ་གང་ཡིན་སོགས་ལ་དཔྱད་དགོས་སོ། །

གཞན་དག་གིས་རྟོགས་སྣང་ལས། ས་མཚམས་འདི་དག་ཀྱང་ལམ་དེ་དང་དེའི་གནས་སྐབས་ན། དོན་གཉེར་དེ་དང་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་གཙོ་ཆེ། ཞེས་པ་ཡིན་གྱི། སེམས་བསྐྱེད་དེ་དག་དེ་ལས་གཞན་ན་མེད་པར་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པར་ལྟར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དང་དེ་ལ་སློབ་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཞེས་གསུངས་ནས་ས་མཚམས་དེ་དང་དེའི་གནས་སྐབས་ན་དོན་གཉེར་དེ་དང་དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ས་དང་བོར་སྦྱིན་པ་ལ་སློབ་འདོད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་གཙོ་ཆེ་ཞིང་། ས་གཉིས་པར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སློབ་་འདོད་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་གཙོ་ཆེ་བ་སོགས་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་མིན་སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་རྒྱུན་གཅིག་གམ་ཐ་དད་གང་ཡིན་སོགས་དཔྱད་པར་འཚལ།

           སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས།

༼ཀ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་བཤད་པ་དེ་ལ་དང་བོ་འདུན་ལྡན་ལ་སོགས་པ་གསུམ་ནི་ལས་དང་བོ་བའི་ས་ཚོགས་ལམ་གྱིས་བསྡུས་ཏེ་དེ་ཡང་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་རིམ་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང་། ཡིག་ཆ་ལས། སེམས་བསྐྱེད་ཉེར་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཡང་ཡོད་དེ། དང་བོ་གསུམ་གྱི་མ་མཐའ་ཚོགས་ལམ་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་གསུམ་ནས་རིམ་གྱིས་ཐོབ། བཞི་བ་སྦྱོར་ལམ་ནས་ཐོབ། སྦྱིན་པ་དང་ལྡན་པའི་དེ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་དང་ལྡན་པའི་དེ་བཅུ་ས་བཅུ་ལ་རིམ་གྱིས་ཐོབ། མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པ་སོགས་ལྔ་ནི་ས་བཅུ་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་དུ་ཐོབ། ཐ་མ་གསུམ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་སྦྱོར་དངོས་མཇུག་གསུམ་གྱི་རིམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༡ འོ་ན། ས་གསེར་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པ་མེད་པར་ཐལ། དང་བོ་གསུམ་གྱི་མ་མཐའ་ཚོགས་ལམ་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་གསུམ་ནས་རིམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་མི་ནུས་ཏེ། གསེར་ཕྲེང་ལས། སྔ་མ་གཉིས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། ཕྱི་མ་གཉིས་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་། བར་བ་རྣམས་སྔ་མ་སྔ་མ་རྒྱུ་དང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འབྲས་བུ་ ཡིན་པས་སོ། །ཞེས་སྔ་མ་གཉིས་ཞེས་དམིགས་ཀྱིས་བསལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང་། དམན་ལམ་སྔོན་སོང་གི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་དང་བོ་གསུམ་དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། གསེར་ཕྲེང་སྐབས་གཉིས་པ་ལས། ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དེ་དག་ཞི་བའི་དབྱིངས་ནས་ལངས་ཏེ། ལམ་མཆོག་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ན་སྐབས་དང་བོ་ནས་བསྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཐོག་མ་དང་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་དང་བོར་བྱས་ཏེ། ཞེས་པ་ལྟར་ཁས་བླང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།

༢ འོ་ན། གོང་དུ་སྔ་མ་གསུམ་ཞེས་གསུངས་ཆོག་པར་ཐལ། དང་བོ་གསུམ་གཅིག་ཆར་དུ་ཐོབ་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།

༼ཁ༽གསེར་ཕྲེང་ལས། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་ས་བཅུ་ཀའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་འཆད་ཀྱང༌། རྒྱན་སྣང་ལས་འདི་དག་གི་གོ་རིམ་རྣམས་དོན་གྱི་རིམ་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་མི་འཐད་དོ། །(སེམས་བསྐྱེད་ལྔ་ས་བཅུའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་སྦྱོར། ཞེས་པ་དེ་ས་བཅུ་ཐོག་མའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་གྱི་མཇུག་དང་། རྒྱུན་མཐའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་སྔོན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ཡིན་ཞེས་དམ་པ་དག་གསུངས་)དེས་ན་ས་བཅུ་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་ལ་བཞག་གོ། ཞེས་གསུངས་ཀྱང་།རྣམ་བཤད་ལས། དེའི་འོག་ཏུ་མངོན་ཤེས་དྲུག་དང་ལྡན་པ་སོགས་ལྔ་ནི་ཁྱད་པར་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་ཏེ། དག་པ་ས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུང་འདི་ལྟར་ན་གོང་དུ་སྔ་མ་གཉིས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་ཕྱི་མ་གཉིས་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་བར་བ་རྣམས་སྔ་མ་སྔ་མ་རྒྱུ་དང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་དང་འགལ་ལོ། །

                                                       མུ་འགོད།

༢༠༢༠བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་རིགས་པའི་དོགས་དཔྱོད་ཤེས་རབ་ལོ་དེབ་ལས་བཤུས།

 རྩོམ་སྒྲིག་པ།ཤེས་རབ་རལ་གྲི།

གསལ་འདེབས།

རྩོམ་འདིའི་པར་དབང་ངེད་དགེ་ལུགས་པའི་དྲ་བར་གཏོགས་པས་གང་འདོད་དུ་གཞན་དུ་མི་འགོད་པ་དང་། གལ་ཏེ་འགོད་ན་རྩོམ་ཁུངས་དང་སྦྲེལ་ཐག་གསལ་པོར་དགོད་པར་ཞུ།

དྲ་བའི་སྦྲེལ་ཐགhttp://www.tb1025.cn