༄༅། །མ་ཧཱ་བོདྷི་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་བྱང་ཤར་མཚམས་སུ་རྟ་ཚིགས་བདུན་ལྷག་ཙམ་གྱི་སར་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་རྒྱལ་པོ་གཞོན་ནུ་སྦས་པས་(ཀུམཱར་གུཔྟ་kumara cupta)རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་དགེ་སློང་ཧི་ལོའོ་ཧྲི་ཕཱན་གྱི་ཆེད་དུ་བཞེངས། ཐོག་མའི་བཀོད་པར་ཧྥང་ཀྲང་འགའ་ལས་མེད་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་པས་རྔམ་བརྗིད་དང་ལྡན་པར་གྱུར། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་ནང་གི་བཀོད་པ་དང་། བཞེངས་བསྐྲུན་མཛེས་ཉམས་ཀྱིས་གཡས་གཡོན་གྱི་དགོན་སྡེ་ཀུན་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཏེ། དེང་གི་ཆར་ནུབ་ཕྱོགས་འཕགས་ཡུལ་དུ་ཟླ་མེད་ལྟར་གནས།

 གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་ཕྱི་ནང་གི་མཚར་ལ་སྡུག་པའི་བཀོད་པ་ཀུན་བརྗོད་ཡུལ་ལས་འདས་མོད། དབང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་སྙིང་རུས་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱིས་རགས་ཙམ་བཀོད་ཚེ། ངོ་མཚར་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་འདིའི་ཕྱིའི་དབྱིབས་ནི་མཁར་གྲོང་གྲུ་བཞི་མ་ཞིག་དང་ཀུན་ནས་མཚུངས། ཟུར་བཞིའི་བྱ་སྐྱིབས་རྣམས་དྲང་ཐད་དུ་བསྲིངས་ཏེ་དཔངས་མཐོ་བའི་མཁར་གྱང་གིས་ཕྱི་ར་ཡོངས་སུ་བསྐོར། སྲང་ལམ་རིང་མོའི་གཡས་གཡོན་གྱི་ཁང་བརྩེགས་ཀུན་ས་ཕག་གིས་བརྩིགས་པ་ཁོ་ནའོ། །

 ཁང་པ་ནི་ཐོག་བརྩེགས་གསུམ་ཅན་སྟེ། ཐོག་བརྩེགས་རེ་རེའི་མཐོ་ཚད་ལ་ཀྲང་(གནའ་དུས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་རིང་ཚད་དང་མཐོ་ཚད་གྱི་ཚད་གཞི་ཞིག་སྟེ་ཀྲང་རེ་རེ་ལ་ཧྥེ་ཁྲི་བཅུ་ཡོད་)གཅིག་ལྷག་ཙམ། ཁང་པའི་ནང་དུ་གདུང་ལྕམ་འཕྲེད་ཀྱིས་འཕངས་ཡོད་པ་དང་། གནམ་གཅལ་སྟེང་དུ་སོ་ཕག་བསྒྲིགས་ཡོད་པ་ལས་རྒྱན་རིས་སོགས་ཅི་ཡང་མི་འདུག གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་མི་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ལྷོད་གཡེང་གིས་འགྲོ་ཐུབ་པའི་སྐོར་ལམ་ཡོད་པ་དང་། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྟག་རྒྱབ་ནི་མཐོ་ཞིང་གཟར་པའི་ཕྱི་ར་དང་ཕྱི་རའི་མཐོ་ཚད་ལ་ཀྲང་གསུམ་ནས་བཞི་ལྷག་ཙམ། མཁར་གྱང་སྟེང་དུ་ཆེ་ཆུང་མིའི་གཟུགས་བོངས་ཙམ་གྱི་འཇིམ་བཟོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། ཚོགས་ཁང་གི་ཟུར་རེ་རེར་གྲྭ་ཤག་དགུ་རེ་ཡོང་པ་དང་། གྲྭ་ཤག་རེ་རེའི་ཆེ་ཆུང་ནི་ཧྥང་ཀྲང་(ཧྥེ་ཁྲི་གྲུ་བཞི་མ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་)གཅིག་རེད། ཁང་པའི་རྒྱབ་ལོགས་ཀྱི་རྩིག་ངོས་སུ་ཡོད་པའི་སྒེའུ་ཁུང་ཕྱི་རོལ་གྱི་བྱ་སྐྱིབས་ལ་གཏད་དེ་ཕུབས་འདུག

 གྲྭ་ཤག་གི་སྒོ་ནི་ཁེར་སྒོ་ཅན་མཐོ་ཞིང་བརྗིད་པ། སྒོ་ཡོལ་བཀལ་མི་ཆོག་པས་ཁང་པའི་ནང་ནས་གྲྭ་ཤག་གཞན་རྣམས་མཐོང་བ་དང་། སྒོའི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཐོན་ཚེ་ཕྱོགས་བཞིའི་གྲྭ་ཤག་རྣམས་དེ་བས་གསལ་བར་མཐོང་ནུས་པས་དགེ་འདུན་པ་ནང་ཕན་ཚུན་སོ་སྲུང་བྱེད་ཐུབ། དེ་བས་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྦ་གསང་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་ནམ་ཡང་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཟུར་གཅིག་ནས་ཟུར་གཞན་ཀུན་གསལ་བར་མཐོང་ནུས་པས་སོ།།

 གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཡང་སྟེང་གི་ཟུར་བཞི་ཀར་རྒྱུ་ཆ་སོ་ཕག་ལས་གྲུབ་པའི་ཚོགས་ཁང་ཆེན་པོ་རེ་ཡོད་པ་དང་། མཁས་གྲུབ་པཎ་ཆེན་རྣམས་དེ་སྔོན་ཚོགས་ཁང་དེར་བཞུགས་པར་བཤད། གཙུག་ལག་ཁང་དེའི་སྒོ་ཆེན་གྱི་ཁ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འཁོར་ཡོད་པ་དང་སྒོ་འཆོར་ཡངས་ཤིང་སྒོ་གཅལ་སྟེང་དུ་རི་མོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། ལྡེབས་ངོས་ཀྱི་བྲིས་རིས་དང་འབུར་བརྐོས་རི་མོ་རྣམས་མཛེས་རྩལ་ཀྱིས་ཕྱུག་པ་མ་ཟད། གསོན་ཉམས་དོད་པས་མིའི་དང་བ་ཅིག་ཅར་དུ་འདྲེན། སྒོ་ཆེན་གྱི་སྒོ་ལོགས་གྲྭ་ཤག་དང་མཐུད་ཡོད་པ་དང་། གྲྭ་ཤག་སོ་སོར་ཡང་སྒོ་ཆུང་ཆུང་རེ་ཡོད། སྒོ་འཆོར་འོག་ནས་མདུན་ཕྱོགས་སུ་གོམ་པ་གཉིས་ཙམ་ཀྱི་སར་ཀ་བ་ཆེན་པོ་བཞི་གྱེན་དུ་བསླངས་འདུག ཕྱི་སྒོ་དེ་ཙམ་ཆེན་པོ་མེད་ནའང་བརྟན་ཞིང་བབ་ཆགས་ཅན་ཞིག་ཏུ་གདའ། ཉིན་རྒྱུན་དགེ་འདུན་གྱི་གསོལ་ཚིགས་སྐབས་དུས་མ་ཡིན་པའི་བགེགས་རིགས་དང་བར་ཆད་བཟློག་ཕྱིར་ཕྱི་སྒོ་དམ་པོར་རྒྱག་པར་བྱེད།

 གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཁྱམས་རའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་གོམ་གྲངས་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཙམ་(འདིར་གོམ་གྲངས་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་གཞི་ཞིག་སྟེ། ཀྲིག་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་སུ་གོམ་གྲངས་གཅིག་ལ་ཁྲེ་ཙེ་བརྒྱད་དང་། ཧྲང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་སུ་གོམ་གྲངས་རེར་ཁྲེ་ཙེ་དྲུག་རེ། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་སུ་གོམ་གྲངས་རེར་ཁེ་ཅོ་ལྔ་རེ་ཡོད་ཅེས་《ཐང་གི་བསྟན་བཅོས་དྲུག》ཅེས་པར་གསལ། དེང་གི་སྤྱི་ལུགས་སྟར་ན་གོམ་གྲངས་རེར་723cmཡོད།)ཡོད་པ་དང་ར་བའི་མཐིལ་ཡོངས་སུ་སོ་ཕག་ཚགས་དམ་པོར་བསྒྲིགས་འདུག སོ་ཕག་གི་ཚགས་བར་ཆུང་ཤོས་ལའང་ཚུན་ལྔ་ནས་བཅུ་ཙམ་ཡོད། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཁྱམས་ར་དང་ཁྱམས་རའི་རྒྱབ་མདུན་གྱི་རྩིག་ལྡེབས་ངོས་སུ་རྒྱན་རིས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲོས་ཏེ་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་བྲིས་ཐང་ཆེན་མོ་ཞིག་དང་མཚུངས། རྒྱན་རིས་རིགས་ཁ་ཤས་ནི་ཁམ་འབྲས་ནང་སྙིང་ལྟ་བྱའི་རྡོ་ཟེགས་དང་ཨར་འདམ་གྱི་བྱེ་ཁུ་གཉིས་བསྲེས་ཏེ་རྩིག་ངོས་གྱ་སྦྱར་བ་དང་། དེ་དག་འབུར་གཟུགས་སུ་བཏོད་འདུག་པ་ཤིན་ཏུ་ནས་ལྟ་ན་སྡུག

 རྒྱན་རིས་འདི་དག་གྲུབ་ཚུལ་ནི། ཐོག་མར་ཨར་འདམ་སྤྱད་དེ་སོ་ཕག་དང་རྡེའུ་རྣམས་གོ་རིམ་བཞིན་རྩིག་ངོས་དང་ཁྱམས་རའི་མཐིལ་རྣམས་སུ་སྦྱར་བ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་ཨར་འདམ་དང་ས། སྣུམ་ཁུ། སྒྲོ་སྤུ་སོགས་བསྡེབས་ཏེ་ཉིན་གྲངས་མང་པོ་འཇོག་དགོས། ཕྱིས་སུ་སྡེབ་ཁུ་དེ་ཉིད་རྩིག་ངོས་དང་རྡོ་གཅལ་སྟེང་དུ་ཆ་སྙོམས་པོར་བྱུགས། སྟེང་དུ་སྔོ་རྩྭ་གཡོགས་ཏེ་ཉིན་གྲངས་གསུམ་ལྷག་ཙམ་གྱི་རིང་བསིལ་སྐམ་དུ་གཏོང་དགོས། བསིལ་སྐམ་དུ་སོང་རྗེས་བརྡར་རྡོ་སྤྱད་དེ་འཇམ་བརྡར་བྱེད་དགོས་པ་དང་དེའི་སྟེང་དུ་ས་རྩི་དམར་པོ་དང་ལི་ཁྲི་བྱུགས། དེའི་སྟེང་བསྐྱར་དུ་སྣུམ་ཁུ་བྱུགས་པ་ན་རྩིག་ངོས་དང་རྡོ་གཅལ་རྣམས་མེ་ལོང་དང་མཚུངས་པར་གྱུར། ཚོགས་ཁང་གི་སྐས་འཛེགས་རྣམས་ཀྱང་འདི་ལྟར་བཟོས་པ་ཤ་སྟག་ཏུ་སྣང་། བཞེངས་བསྐྲུན་ཀྱི་རིམ་པ་རྣམས་འདི་ལྟར་གྲུབ་རྗེས་སྟེང་དུ་ཇི་ལྟར་བརྫིས་ཀྱང་བཤིག་པར་མི་འགྱུར་བར་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུའི་རྗེས་སུ་ཡང་ཧ་ཅང་སྲ་བརྟན་དུ་གནས། སྟེང་དུ་ཨར་འདམ་མེད་ཚེ་ཁ་དོག་ཡལ་བར་ངེས།    

  གོང་གི་བཟོ་བཀོད་འདི་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱད་ཡོད་པ་དང་། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་གི་བཀོད་པ་ཀུན་མཚུངས་བར་སྣང་། ཁང་ཀླད་ཀྱང་ཕན་ཚུན་སྤྲེལ་འདུག་པས་ཡངས་ཤིང་ཆེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཤར་ངོས་སུ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་གསུམ་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས་ཡོད་པ་དང་། ཁང་པའི་ཡང་སྟེང་ནས་བལྟས་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མདུན་རྒྱབ་སོགས་སུ་སྐུ་བརྙན་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་ནས་ཡོད་པ་མཐོང་ནུས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནུབ་ཕྱོགས་(དཔར་གཞི་འགར་ལྷོ་ནུབ་ཅེས་ཀྱང་འཁོད་འདུག་)ཀྱི་ར་བའི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་སྐུ་གདུང་མཆོད་རྟེན་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་གྲངས་བརྒྱ་ཚར་ལོངས་པ། གཞན་བྱིན་རྟེན་རྩ་ཆེན་གྱི་རིགས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་ཡོད། དེ་དག་གི་སྟེང་དུ་གསེར་དངུལ་སོགས་རིན་པོ་ཆེ་རིགས་སྣ་མང་གིས་ཕྲ་བཏབ་ཅིང་ངོ་མཚར་ལྟ་ན་སྡུག་པས་འདི་ལྟའི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་བཟོ་བཀོད་ཅིག་སྲིད་འདིར་དཀོན་ཚོད་དུ་གདའ།

 དགོན་པའི་ནང་གི་དགེ་འདུན་པའི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་དང་འདུལ་ཁྲིམས་སྲུང་ཚུལ་སོགས་《ཀྲོན་ཧྥང་ལུའུ་》དང་《ལྷོ་རྒྱ་མཚོ་ནས་སྤྲིངས་པའི་འཕྲིན།》གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་གསལ་བས་འདིར་བསྐྱར་དུ་བཀོད་མེད། དགོན་པའི་མཁན་པོ་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་མཐོ་དམན་གྱིས་མི་འཇོག་པར་ལོ་ནའི་བགྲེས་གཞོན་ལ་བལྟས་ནས་བསྐོ་འཇོག་བྱེད། ལོ་ན་བགྲེས་ཤོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་པ་དེས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མཁན་པོ་མཛད། མཚན་དུས་སུ་རྒྱུན་ལྟར་སྒོ་ཆེན་དམ་པོར་རྒྱག་པ་དང་སྒོ་ཟྭའི་ལྡེ་མིག་ལྷ་ཁང་གི་སྟེང་མར་དཔྱངས་ནས་འཇོག དགོན་པའི་ཁྲི་པ་ལོགས་སུ་བསྐོ་འཇོག་གནང་སྲོལ་མེད་པར་གཙུག་ལག་ཁང་གསར་བཞེངས་གནང་མཁན་ལ་དགོན་བདག་དང་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་བིཧར་སྭམཱིན་(viharasvamin)ཞེས་འབོད། དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཀྱི་འདུལ་ཁྲིམས་དང་དགོན་པའི་སྒྲིག་ཁྲིམས་སོགས་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་མཁན་དང་། གཞན་དགོན་པའི་བསླབ་པ་སློབ་གཉེར་གྱི་གནས་ཚུལ་དང་ཚོགས་ཡུན་སོགས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་མཁན་ལ་བིཧར་པཱལ་(viharapala)ཞེས་འབོད། དོན་བསྒྱུར་དུ་དགོན་སྲུང་མཁན་པོ་ཞེས་བྱ། (གདན་སའི་དགེ་བརྐོས་དང་གཅིག་བར་སྣང་།) ཚོགས་བརྡ་གཏོང་མཁན་དང་དགེ་འདུན་གྱི་གསོལ་ཚིགས་སོགས་ལ་ལྟ་སྐྱོང་གནང་མཁན་ལ་ཀརྨརདཱནཱ་(Karmardana)ཞེས་འབོད་པ་དང་དོན་བསྒྱུར་དུ་ལས་བྱ་བའམ། (དགོན་པའི་ལས་སྣེ་བ་ཞེས་བསྒྱུར་ཀྱང་འཚམ་པར་སྣང་།) རྒྱ་ནག་གི་དགོན་པའི་ནང་དུ་ཝེ་ན་ཞེས་པའི་ལས་སྣེ་བ་དང་མཚུངས། 

 དགེ་འདུན་པར་དོན་རྐྱེན་བྱུང་ཚེ། ཐོག་མར་དགོན་པའི་མཁན་པོ་ཚུད་པའི་ལས་སྣེ་བ་རྣམས་ལྷན་དུ་འཛོམས་ཏེ་གྲོས་སྡུར་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་དགོན་སྲུང་མཁན་པོས་འདུས་སྤྱི་ལ་གནས་ཚུལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་། ཐག་གཅོད་བྱས་པའི་དོན་དེར་མང་མོས་ཀྱི་མོས་མཐུན་ཡོད་མེད་བལྟ་ཕྱིར་དགེ་འདུན་པ་རེ་རེའི་འཁྲིས་སུ་བཅར་ཏེ་ལག་གཉིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་མོས་མཐུན་སློང་བར་བྱས། གལ་ཏེ་དགེ་འདུན་པ་གཅིག་གིས་ཕྱིར་ལག་ཟུང་ཐལ་སྦྱར་མ་གནང་ཚེ་གོང་གི་ཐག་གཅོད་རྣམས་རྩིས་མེད་དུ་འགྲོ་ངེས། འདུས་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་སར་རྒྱུག་རྡུང་མནར་གཅོད་སོགས་ཀྱིས་ཉེས་ཆད་བཅད་དེ་ཉེས་པ་དག་སེལ་དུ་གཏོང་སྲོལ་མེད་པ་དང་། ནོར་འཁྲུལ་བཟོ་བ་པོས་གནས་ལུགས་སྨྲ་བར་རུང་ལ་དྲག་རྩུབ་ཀྱི་ལས་ནམ་ཡང་བྱེད་པར་མི་འགྱུར། འདུས་ཚོགས་ཀྱི་མོས་མཐུན་མེད་པར་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་གྱི་རིགས་དགོན་པ་ནས་གནས་དབྱུང་གཏོང་བར་བྱེད། གྲྭ་ཚང་གི་དཀོར་ནོར་ལ་དོ་དམ་བྱེད་མཁན་གྱི་ཕྱག་མཛོད་གཉིས་ནས་གསུམ་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། རྒྱུ་ནོར་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྐབས་འདུས་ཚོགས་ལས་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས། དགེ་འདུན་པ་ཀུན་ཀྱིས་མོས་མཐུན་གྱི་ཕྱག་ཟུང་ཐལ་སྦྱར་གནང་ཚེ་བཀོལ་དུ་རུང་ལ། འདུས་ཚོགས་ཀྱི་བཀའ་འཁྲོལ་དང་ཆོག་མཆན་མེད་པར་གང་བྱུང་དུ་འབྲས་རྡོག་གཅིག་སྤྱད་ཀྱང་སྤྱི་རྫས་སྒེར་སྤྱོད་ཀྱི་ཉེས་ཆད་འོག་དགོན་པ་ནས་ཕྱིར་འབུད་གཏོང་བར་ངེས། གཞན་དངོས་བརྐུ་འཁྱེར་དང་དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཀྱི་མ་མཐོང་སར་སྤྱི་དངོས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་རིགས་ལ་ཀུལ་པཏི་(kulapati) ཞེས་འབོད། རྒྱ་ནག་གི་སྐད་དུ་ཁྱིམ་བདག་ཅེས་བྱ། མི་དགེ་བའི་ལས་འདི་རིགས་བྱེད་མཁན་ནི་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་གེགས་རྐྱེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་མི་ཀུན་གྱི་དམོད་པའི་ཡུལ་དུ་འགྱུར། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ཐུན་མོང་གིས་མོས་མཐུན་མེད་པར་གྲྭ་ཚང་གི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཀྱང་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱིས་སྤྱི་རྫས་བཀོལ་དུ་མི་རུང་ལ། དེ་ལྟར་བྱུང་ཚེ་དགོན་པའི་ཚོགས་གྲལ་ནས་ཕྱིར་འབུད་གཏོང་བར་ངེས། རྣམ་དཔྱོད་བླང་དོར་གྱི་བློ་མིག་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་དེ་ལྟར་བྱེད་པར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །

 དེ་སྔོན་གཙུག་ལག་ཁང་འདིར་ཕྱི་རོལ་པའི་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བ་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་ཙམ་ཡོད་པར་བཤད་ཀྱང་དེང་གི་ཆར་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བ་བཅུ་ཙམ་ལས་ལྷག་མི་འདུག ཆོས་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་དང་ཚོགས་འཚོགས་པའི་དུས་སུ་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་རྣམས་རང་སར་གྲལ་དུ་འཁོད་པ་ལས་གྲལ་གྱི་སྔ་གཞུག་སོགས་རྩོད་པར་མི་བྱེད། ཆོས་ཚོགས་ཀྱི་དུས་སུ་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ལྟ་གྲུབ་བཟུང་སྟེ་རང་གནས་སུ་གདན་གྲལ་དུ་འཁོད་པ་དང་། གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བ་རེར་རང་ཉིད་ཀྱི་བཞུགས་གྲལ་རེ་ཡོད་པས་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཕྱི་ཨ་ལོང་འཁྱིལ་འདྲ་དང་ནང་དྲས་ཁ་བཅད་པ་ལྟར་ལྷུན་ཆགས་སུ་གནས།

 གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲོག་སྲོལ་ཤིན་ཏུ་དམ། ཟླ་ཕྱེད་རེའི་ནང་དུ་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལས་བྱ་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་གཉིས་གྲྭ་ཤག་རེ་རེར་འཛུལ་ཏེ་དགེ་འདུན་པར་ཚང་བཤེར་དང་དགོན་པའི་སྒྲིག་ཁྲིམས་སྐོར་ཡིག་ཚད་གཏོང་བར་བྱེད། དགེ་འདུན་གྱི་མིང་ཐོ་རྣམས་རྒྱལ་པོའི་ཐོ་དེབ་ཏུ་འཁོད་པར་མི་འགྱུར། དགེ་འདུན་པ་སུ་རུང་ཞིག་གིས་དགོན་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་མི་འཚམ་པའི་ལས་བྱས་ཚེ། དགེ་འདུན་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་འདུན་པ་དེར་ཉེས་ཆད་གཏོང་སྲོལ་ཡོད་པས་དགེ་འདུན་པ་ནང་ཕན་ཚུན་འཛེམ་དོགས་དང་གུས་བརྩི་ཤིན་ཏུ་ནས་ཆེ། དགེ་འདུན་པའི་གནས་མལ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆེ་རྒྱུ་མེད་ནའང་རང་གཞན་གྱི་དོན་གཉིས་རྒྱ་ཆེར་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་རུ་འགྱུར།

 ཕྲན་དེ་སྔ་རྒྱལ་སར་བཞུགས་དུས་མི་ཞིག་གིས་ཁྲོམ་དཀྱིལ་དུ་འོལ་ཚོད་ཀྱིས་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་རི་མོ་འབྲི་བཞིན་ཡོད་པ་དྲན་སོས་ཀྱིན་འདུག འདིར་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་བཀོད་པ་དངོས་དེ་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་ཕྱིར་གུས་པས་ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དེའི་བཀོད་པ་མདོར་ཙམ་ཞིག་བྲིས་པའི་ཚུལ་ལོ། །

 རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་ལས་གྲུབ་པའི་གནས་མཆོག་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་དགོན་སྡེ་ཆེན་པོ་བགྲང་གིས་མི་ལང་། གནས་འདིའི་ཡུལ་ཕྱོགས་གང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་ཡིན་ཡང་དགོན་པའི་ནང་དུ་ཆུ་འཛར་དུས་ཚོད་རེ་བཀལ་ཡོད་པས་ཉིན་ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་གི་དུས་མཚམས་དབྱེ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་སླ། ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་གི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་ནི་འདུལ་གཞུང་དང་མཐུན་པར་མཚན་སྟོད་སྨད་གཉིས་སུ་ཁ་བཏོན་འདོན་པ་དང་སྒོམ་སྒྲུབ་བྱེད་པ། མཚན་དཀྱིལ་མལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་རང་དབང་སྒོས་ངལ་གསོ་བར་བྱེད། ཆུ་འཛར་དུས་ཚོད་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་དང་དུས་སྟོན་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་ངང་《ལྷོ་རྒྱ་མཚོ་ནས་སྤྲིངས་པའི་དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་སྐོར་གྱི་འཕྲིན།》ནང་དུ་བཀོད་ཡོད་པས་འདིར་རེ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་པའོ། །

 ཕྲན་གྱིས་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་མཐོང་ཐོས་མྱོང་གསུམ་རྣམས་ཡི་གེར་བཀོད་ཡོད་མོད། ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་སླར་རྨོངས་པར་གདོན་མི་ཟ་བས། འདིར་གཙུག་ལག་ཁང་ཕྱི་ནང་གི་བཀོད་པ་རྣམས་གསལ་བས་བྲིས་རིས་ཤིག་སྤྱན་བསྟར་དུ་ཕུལ་ཡོད། རི་མོ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་བཀོད་པ་གསལ་བར་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་རེ་ཅི་ནས་ཆེ། མ་ཧཱ་ཙི་ནའི་ཡུལ་དུ་ཕྲན་གྱི་བྲིས་རིས་འདི་བཞིན་གཙུག་ལག་ཁང་ཞིག་ཕྱག་འདེབས་གནང་ཐུབ་ཚེ། གནས་མཆོག་འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟའོ།།

སྐྱེས་ཆེན་རྣམས་ནི་ཞིང་མཆོག་གཞན་དུ་གཤེགས་གྱུར་ཀྱང་། །

ཤུལ་རྗེས་སཱ་ལའི་རི་མོ་གླིང་འདིར་བཀོད་པའི་ཕྲེང་བསྟར་མཛེས། །

སྐྱེ་འཆིའི་ས་མཚམས་ལམ་མེར་དབང་བོའི་ཡུལ་དུ་འཆར་བ་ན། །

ཐུགས་ཡིད་སྐྱོ་བའི་ཤུགས་རིང་མི་འཐེན་ག་ལ་སྲིད། །

 ནཱ་ལེནྡྲ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བྲིས་རིས། (གོང་གི་ནཱ་ལེནྡྲའི་བྲིས་རིས་བསྟན་པའི་མཚམས་ནས་ལཱ་རེ་ལགས་ཀྱིས་དབྱིན་འགྱུར་དེ་ཙམ་གསལ་བོར་མེད་ཁར་འོག་གི་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་རྩ་བརྒྱད་པ་དང་། དེ་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ནཱ་ལེནྡྲའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བྲིས་རིས་ཞེས་པ་འདི་དག་ཆད་བསྒྱུར་བྱུང་འདུག་པ་པར་སྐྲུན་ཁང་གི་སྐྱོན་ནམ་ཡང་ན་སྒྱུར་བ་པོས་ཐུགས་བློ་མ་གཏད་པ་གང་ཡིན་མ་ཤེས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་བྲིས་རིས་དེ་སོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མཇུག་ཏུ་བོར་བརླག་ཏུ་སོང་ཡོད་པར་བཤད།)

 དགོན་མིང་ཤྲཱི་ནལནྡཱ་མཧཱ་བིཧར(Sti Nalanda Mahavihara)ཞེས་པའི་དོན་ནི། བཀྲ་ཤིས་ཀླུ་མཆོག་བཞུགས་པའི་གནས་ཞེས་དང་། གནས་མཆོག་འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་བློན་དང་ཁོང་ཚོའི་གཉེན་ཉེ་དུ་ཀུན་གྱི་མིང་གི་མདུན་དུ་ཤྲཱི་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་བཀོལ་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དགོན་སྡེ་ཆེ་གྲས་ཁག་གི་མིང་གི་མདུན་དུའང་ཤྲཱི(sri) ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་སྦྱར་འདུག དོན་ནི་དཔལ་དང་དབང་ཐང་རྒྱས་པ་ལ་གོ

 ནལནྡཱ་ཞེས་པ་ནི་ཀླུ་ཞིག་གི་མིང་། གཙུག་ལག་ཁང་གི་འཁྲིས་སུ་ན་ལནྡཱ་ཞེས་པའི་ཀླུ་ཞིག་ཡོད་པ་ཕྱིས་སུ་ཀླུ་མིང་དགོན་པར་བཏགས། བིཧར་ཞེས་པ་ནི་སྡོད་གནས་ཀྱི་དོན་དང་འདིར་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་སྦྱར་འདུག་པ་ཐད་བསྒྱུར་དུ་བྱ་མི་རུང་།

 དགོན་པའི་ནང་ལོགས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་གཅིག་གི་བཀོད་པ་མཐོང་ཚེ་གཞན་ཀུན་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་བདུན་གྱི་བཀོད་པ་ཡང་གོང་དང་གཅིག་མཚུངས་སུ་སྣང་། གཙུག་ལག་ཁང་གི་རྒྱབ་ལོགས་སུ་དྲང་ཐད་དུ་བསྲིངས་པའི་གཞུང་ལམ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་བྱེད་མི་ཤིན་ཏུ་མང་། གཙུག་ལག་ཁང་དུ་གཟིགས་མོར་གནང་མཁན་ཚོས་ལྷོ་ཕྱོགས་ནས་བལྟས་ཚེ་དགོན་པའི་བཀོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མཇལ་ཐུབ་པ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་ནས་བལྟས་ཚེ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བཞེངས་བཀོད་དངོས་དེ་གསལ་བར་མཐོང་ནུས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོ་ཆེན་གྱི་ལྷོ་ངོས་ནས་གོམ་གྲངས་(གོམ་གྲངས་རེར་ཧྥེ་ཁྲི་ལྔ་ནས་དྲུག་ཙམ་)ཉི་ཤུའི་མཚམས་སུ་མཐོ་ཚད་ལ་ཧྥེ་ཁྲི་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད་པའི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལྔ་སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ཟླ་ངོ་གསུམ་རིང་དབྱར་གནས་སུ་བཞུགས་པའི་གནས་ཡིན་པར་གྲགས། ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་མཱུལ་གངྷ་ཀུཊི་(Mula-Gandha Kufic) ཞེས་འབོད་པ་དང་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་རྩ་བའི་དྲི་གཙང་ཁང་ཞེས་ཀྱང་བྱ།

གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོ་ཆེན་གྱི་བྱང་ངོས་ནས་གོམ་གྲངས་ལྔ་བཅུའི་མཚམས་སུ་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་མོའི་ལོའོ་ཇཱན་ཐོ་ཅི་ཏོ་ལས་ཀྱང་མཐོ་ཞིང་བརྗིད། དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཉི་མ་གཞོན་ནུས་བཞེངས་བར་གྲགས། རྒྱུ་ཆ་སོ་ཕག་ལས་གྲུབ་ཀྱང་སྟེང་དུ་བརྐོས་རིས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། ཐོད་དུ་གསེར་གྱི་རྒྱ་ཕིབས་དང་བ་གམ་སོགས་ཀྱིས་མཛེས་པ། རིན་པོ་ཆེ་རིགས་དཀོན་པོ་དག་གིས་མཆོད་པ་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། སྟེང་དུ་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་སྣང་བརྙན་གྱིས་བརྒྱན་ཡོད་པ་ནི་ཡིད་དབང་ཅིག་ཅར་དུ་འདྲེན་པའི་གནས་སོ། །

 དེ་ནས་ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་ངོས་སུ་བསྐྱོད་པས་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་པ་མཐོ་ཚད་ལ་ཀྲང་གཅིག་(ཧྥེ་ཁྲི་༡༠) ལྷག་ཙམ་ལས་མི་འདུག དེ་ནི་བྲམ་ཟེ་ཕྱག་ཏུ་མཆིལ་བ་ཅན་གྱིས་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པར་དྲི་བ་ཞུ་བའི་གནས་ཡིན་པར་གྲགས། རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིའུ་མཆིལ་བའི་མཆོད་རྟེན་ཞེས་འབོད་པ་དེ་རེད།

 རྩ་བའི་དྲི་ཞིམ་ཁང་གི་ནུབ་ངོས་སུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སོ་ཤིང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་ཤིང་ལྕང་མ་དང་འདྲ་ཙམ་ལས་ལྕང་ཤིང་ནི་མིན། དེ་ནས་ཀྱང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཅུང་ཙམ་ཕྱིན་ཆེ་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་འབོག་སའི་མཎྜལ་ཡོད་པ་དང་། མཎྜལའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་ཧྥེ་ཁྲེ་གྲུ་བཞི་མ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་དང་། ཕྱི་ངོས་ཀྱི་རྩིག་གྱང་སོ་ཕག་གིས་གྲུབ་པ། མཐོ་ཚད་ལ་ཧྥེ་ཁྲི་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཙམ། རྩིག་གྱང་ནང་ངོས་སུ་མཐོ་ཚད་ལ་ཚུན་ལྔ་ཙམ་གྱི་སྒྲོམ་སྟེགས་ཤིག་ཡོད་པ་དང་། སྒྲོམ་སྟེགས་ཀྱི་དཀྱིལ་དུ་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་ཞིག་འདུག མཎྜལའི་ཤར་ངོས་ཀྱི་གྲུ་ཟུར་དུ་བཀའ་བསྟན་གྱི་དགོངས་དོན་ཕབ་ཡོད་པའི་སྟེགས་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་མཐོ་ཚད་ལ་གྲུ་མོ་གཉིས་དང། རིང་ཚད་ལ་ཕྲ་མོ་བཅུ་བཞི་ནས་བཅོ་ལྔ་ཙམ། ཞེང་ལ་གྲུ་མོ་གཉིས་ལྷག་ཙམ་འདུག སྟེང་དུ་ཨར་འདམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་མེ་ཏོག་པདྨའི་བཞད་རིས་ཀྱིས་མཛེས་པར་བརྒྱན། པདྨའི་རྒྱན་རིས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ལ་ཚུན་གཉིས་ཙམ་དང་ཞེང་ཚད་ལ་ཁྲེ་གང་། སྟེང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཞབས་རྗེས་བཅུ་བཞི་ནས་བཅོ་ལྔ་ཙམ་འདུག

 དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་ལེ་དབར་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་སར་རྒྱལ་པོ་ཁབ་ཡོད་པ་དང་། འོད་མའི་ཚལ་དང་བྱ་རྒོད་ཕྱང་པོའི་རི་སོགས་ཀྱང་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་གྱི་ཉེ་འཁོར་དུ་ཡོད། དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མ་ཧཱ་བོདྷི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་དེ་ནས་ལྷོ་ངོས་སུ་རྟ་ཚིགས་བདུན་ལྷག་ཙམ་གྱི་སར་རི་བོ་བྱ་རྐང་ཅན། དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲ་ནས་བྱང་ཕྱོགས་སུ་རྟ་ཚིགས་ཉེར་ལྔའི་མཚམས་སུ་ཡུལ་ཡངས་པ་ཅན་ཡོད་པ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རྟ་ཚིགས་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་སར་ཡུལ་ཝཱ་རཱ་ན་སཱི། ཤར་ཕྱོགས་སུ་རྟ་ཚིགས་བདུན་ཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་སར་ཀྲིན་མོ་ལོའོ་ལི་ཏི་རྒྱལ་ཁབ་ཡོད་ལ། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནི་མཚོ་ལམ་བརྒྱུད་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོག་སའི་གྲུ་ཁ་གཙོ་ཤོས་དེ་རེད།

 དགོན་པའི་ནང་དུ་དགེ་འདུན་པ་སུམ་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། དགོན་པའི་ལྷ་སྡེར་གྲོང་ཚོ་ཉིས་བརྒྱ་དང་གཅིག་ལྷག་ཙམ་འདུག གྲོང་ཚོ་འདི་དག་ནི་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱིས་དགོན་པར་བསོད་སྙོམས་དང་མཆོད་འབུལ་བྱེད་ཆེད་དུ་ཕུལ་བའི་ལྷ་སྡེ་རྐྱང་རེད།

གཙང་པོ་གློས་འཐུང་མཚོ་ཆུང་ནཱ་ལེན་བར། །

གནམ་གྱི་ཆུ་མོས་འཕྲེད་ཀྱིས་བཅད་གྱུར་ཀྱང་། ། 

བྱེ་མའི་ཀློང་ཆེན་རྟ་ཕོའི་འགྲོས་ཀྱིས་བརྒལ། །

ལ་ལུང་འགག་འཕྲང་གོམ་པའི་གྲངས་ཀྱིས་གཞལ། །

འཕགས་ཡུལ་ངོ་མཚར་ཞིང་གི་བཀོད་པ་ཀུན། །

ངག་རྒྱུན་ཟེར་སྒྲོས་ཙམ་གྱིས་རྟོགས་མི་འགྱུར། །

པིར་དབང་རྣམས་ཀྱིས་སྨྱུག་རྩེར་ལེགས་བཀོད་ཀྱང་། །

ཞིང་མཆོག་དེ་ཡིས་སྣང་ཚུལ་རྫོགས་མི་འགྱུར། །

དད་དྲན་ཁྱི་འགྲོ་ཀུན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་སར། །

སྟོན་པ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་ཁྱབ་བོ། །

རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་འབྱོར་བའི་ཐང་གི་བཙུན་པ་ཞེས་པའི་དེབ་ལས་བཏུས།

               ལོ་རྒྱུས་ཆེད་བཀོད་འཕྲིན་ལས་བཤུས་ཏེ་བཀོད།